«Ждыня співала басами, Конечна тенорами, Ганчова сопранами, Білянка альтами…» – річниця першого концерту Лемковины

Леґендарна Лемковина з Білянкы была основана Маестром Ярославом Трохановскым осіню 1969 р. Того рока проходит 50. річниця діяльности ансамблю, якій за вшыткы рокы был не лем музичным зґрупуваньом люди з рідной землі і чужыны, але тіж неформальном лемківском орґанізацийом. Днес споминаме ден, коли Лемковина дала свій першый офіцияльный концерт.

Першый концерт білянчаньской Лемковины вызвучал 15. лютого/фебруара 1970 р. в Ганчовій. Концерт тот явил ся патріотичном маніфестацийом 80. річниці народжыня і 10. річниці смерти Учытеля Івана Русенка. Репертуар был присвяченый Русенковій творчости. Внет прошола серия дальшых концертів в ґорлицкым повіті, по селах Ждыня, Смерековец, Білянка і інчых.

15. квітня/апріля 1968 р. старшый з братів Трохановскых вертат з выгнаня на Лемковину і принимат функнцию музичного інструктора при Украіньскым Соспільно-Культурным Товаристві (УСКТ) на ряшівскє воєвідство. Я. Трохановскій занял ся основаньом і оновляньом лемківскых фольклорных ансамблів. В тым часі прошли деякы концерты поєдных ансамблів і участ в перегляді ансамблів УСКТ в Саноку.

Реально ансамбль основаный был осіню 1969 р. в Ждыни, де (зо огляду на станцию ВОП-у) доходил автобус і была такой єдина на тамтот час світлиця, до якой доступ мали вернувшы з чужыны Лемкы. Трохановскій в жолтни/октобрі і листопаді/новембрі 1969 р. зорґанізувал вокальны ансамблі в Білянці і трьох інчых селах – Ждыни, Конечній, Ганчовій, якы пак получыл в єдну ціліст, даючы власні назву Лемковина.

По першым концерті в Ганчовій, ансамбль зачал концертувати і в інчых лемківскых селах, до якых з выгнаня вертати автохтоны. В 1970 р. Лемковина під батутом Я. Трохановского взяла участ в дальшым воєвідскым перегляді ансамблів УСКТ в Саноку. В тым самым році колектив закваліфікувал ся до округового перегляду в Кракові. 1970 р. то тіж основаня при ансамблю танцювальной ґрупы, яком занял ся лемківскій діяч Павел Стефановскій. Він же дакус перше, на зламі 50. і 60. років вюл в Білянці Ансамбль Пісні і Танця. Подібны ґрупы ведены были в інчых меншых селах. В Зындрановій Теодор Ґоч вюл Театрально-Музичный Ансамбль.

В марци 1970 р., місяц по першым концерті, Лемковина дала наступный выступ, в Ждыни, якій прошол з нагоды річниці Жолтньовой Революциі. Як подают джерела, по тых концертах незнаный автор зложыл коротку приспівку:

Забілили ся горы, од снігу пухового
Розспівали ся села, хору лемківского.
Ждыня співат басами, Конечна тенорами,
Ганчова сопранами, Білянка альтами… 

Реально склад колективу в першых роках был як раз з тых штырьох сел. Пак пришли члены з Бортного, Лоси, Зындрановой і інчых сел, а в 1971 р. ансамбль чыслил уж веце як 50 осіб. В 1970-1973 рр. ґрупа выступила більше як 40 разів.

Істория ансамблю Лемковина є о вельо богатша і в пізнійшых роках так само цінна. До ней однесеме ся в дальшых статях. На тот момент вартат іщы спомянути, што уж в 1970 р. Лемковина з Білянкы стояла на лемківскых нацийональных позициях і стремила через вшыткы рокы до незалежности і підметовости Лемків/Русинів.