Выкрик до тмы?

Позітівно єм прияв вість о тім, же представителі 7-ох русинськых орґанізацій на Словакії плус председа Округлого стола Русинів Словеньска піпдписали протест і загнали го на Уряд влады Словацькой републікы. В протесті жадають, жебы фестівалы, котры робить Союз Русинів-Українців Словацькой републікы, і котры мають в назві Русинів-Українців, не были фінанчно підпорены з проґраму Кутлура народностных меншын на 2015 р., бо русиньско-україньска народность не єствує, а не же не єствує на Словеньску, але думам собі, же ани в цілій нашій і сусідній ґалаксії. День по тім, што тота вість была публікована на порталі lem.fm, дістав єм вопрос од мого знамого, ці од того дашто чекам і ці то мать смысел. Гей, по многых жадостях, котры вже Русины зробили, і по котрых ся нич важне не стало, бы ся могло дакому видіти, же є то выкрик до тмы.

Што є основне в спомянутім простесті, то є то, же хоць є протест в першім плані заміряный на конкретны події – фестівалы, він вєдно з течіньом тексту наберать все векшу силу, аж выплавить як велика вода представителям державы тото найважніше, кідь на основі Конштітуції і далшых словацькых ці міджінародных правных норм заатакує саме єствованя Союзу. Тадь бы то было барз смішне, кібы сьме заатаковали лем фестівалы, але перед тым, же реґуларно выходить і періодічна преса, в котрій бы сьме в каждім чіслі знали найти єднаке порушованя права, перед тым бы сьме собі закрывали очі і были спокійны, же холем їм не грають музиканты на сцені. Але вернеме ся ку вопросу, котрый мі приятель непрямо поставив: Має то смысел? Не є то лем выкрик до тмы?

Не знам, чом люди означують дашто допереду програте як выкрик до тмы. В тмі, кідь око не видить, ухо предці зосилнить своє вниманя, бо чоловік є одказаный лем на звукы, подля котрых ся якось може орьєнтовати. Або іщі може мацати руками. Таксамо, кідь на дакого закличеме в тмі, подля слуху може зорьєнтовати ся, знати кады іти, де приближно стоїть тот, котрый му може быти „спасов“ в чорноті, з якой ся не знать рушати. Так ці так є ясне, же в тмі, і кідь на нас хтось кличе, можеме пошпотати ся, або файні ударити голову, але все є то ліпше, як стояти на місці і „чекати на Боже змилованя“, як ся говорить. А іщі далша справа. В тмі, кідь потребую поміч, ня може хтось скоріше учує. Спомяньте собі лем на то, як є то в ночі. Ухо чує веце. І тот найтихшый розговор є чути так, як кідь за світла зо себе выдавате децібелы, котры бы вам в ночі уха порізали. В тмі є чоловік чутливішый на звук, може веце чути. Зато выкрик до тмы, про мене не мать безнадійне значіня. Навспак. Але протест, котрый выдали представителі Русинів не є выкриком до тмы.

Як было спомянуте, тот протест не є першов ініціатівов Русинів проти того, жебы ся раз і на все скінчіло з демаґоґійов, котру нам ту принесли зачатком 50-тых років червены „товарищи“, і котрой ся подакотры „товарищи“ тримлють як кліщ доднесь. І чом ся єй можут тримати? Бо оно ся то робить не за тмы і в ночі, оно ся то робить леґално, за світла, за білого дня, під покровительсков нечінностьов державных орґанів, котры напрік приятым законам грають театер, же є вшытко в порядку. Же і кідь ясно дефіновали, же суть Русины і Українці, не є нич плане на тім, же іщі ту маме і інтерґалактічный екуменічный коктейл, котрый нас „зъєдинує“, і котрый буде докінця говорити, же то мы сьме тоты планы і они добры. І державны уряды, так на Словакії, як і в Польщі, їм на тій „пути зъєдиненя“ давають грошы, жебы мали на освітліня свойой драгы.

Протест Русинів не є выкриком до тмы. Він є выкриком до світла. Як раз зато теперь одповідам свому знамому, же сам не знам, ці од того дашто мож чекати. Але ліпше, як лем чекати на „Боже змилованя“.

Петро Медвідь, Пряшів

(Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радіа lem.fm)

ТЕКСТ НАПИСАНИЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА