Вмер Гавриїл Бескид. Продовжытель славного русиньского роду

Як інформовала родина, у четверь 22-го септембра 2022-го року добило сердце великого русиньского родолюба Гавриїла Бескида. Вмер у віці 92 років, лем мару днів перед своїма народенинами.

Гавриїла Бескида знали сьме як педаґоґа, културно-освітнього діятеля, публіцісту, автора великого чісла статей, співавтора Русиньскых народных календарів, автора книжок Вызнамны про Русинів і Николай Бескид на благо Русинів, члена Русиньской оброды на Словеньску і далшых русиньскых орґанізацій, довгорічного председу Руського клубу 1923 і Русиньского културно-освітнього общества Александра Духновіча.

Быв безперестанным бойовником за навернутя Руського дому в Пряшові до рук вшыткых Русинів. Актівный быв до высокого віку, аж покля його всесторонну діялность перед пару роками не загамовав здравотный стан.

Із славного роду Бескидовых

Гавриїл Бескид народив ся 28-го септембра 1929-го року в Кошыцях до родины Євґенія Бескида і Марты, родженой Холошняйовой. Дітинство пережыв у русиньскім селі Леґнава, Старолюбовняньского окресу, де його отець быв 35 років ґрекокатолицькым священиком.

Там выходив і основну школу. Потім закончів Штатну руську ґімназію в Пряшові і Высоку школу педаґоґічну в Братіславі. Найперше учітельовав в русиньскых селах Леґнава, Малый Липник, потім на Середній педаґоґічній школі, Дванадцятьрічній середній школі, а наконець на Середній електротехнічній і на Стройницькій школі в Пряшові, скады в 1991-ім році одышов до пензії.

Успішнов  капітолов його жывота было мімошкольске діятельство на базі російского языка і літературы, в котрім за 20-річный період зохабив значный слід нелем в Пряшівскім краю, але в рамках цілой Словакії.

Немалый вплив на його жывотну і творчу путь мали його славны предкы, бо Гавриїл Бескид народив ся до вызначного роду Бескидовых – Михала, Ґриґорiя, Николая, Антонія (ґубернатор Підкарпатьской Руси) і цілой плеяды далшых, котры уж од половины 19-го аж по 20-те столітя внесли до русиньской історії, літературы, културы, церьковного і політічного жывота великый і незабытный вклад.

Русиньскый рух і навернутя Руського дому Русинам

По револуції 1989-го року актівно залучів ся до русиньского руху, найперше як ініціатор навернутя Русинам будинку Руського дому в Пряшові, котрый быв у 1965-ім році незаконно зоштатненый.

На то требало обновити членьску базу Руського клубу і Русиньского културно-освітнього общества Александра Духновіча, котры даколи діяли при Руськім домі в Пряшові. На тоты рокы так споминав:

„До той роботы ня заанґажовав Іван Бобак, мій бывшый колеґа, і Андрій Дрібняк. Нашы часты стрічі і діскусії переросли до гляданя архівных і іншых матеріалів. Была то довга і нелегка путь, покы вшытко стало на міру і Руськый дім в році 2002 ся навернув вшыткым Русинам Словакії, хоць в сучасности, на превеликый жаль, є неправом в руках малой ґрупы членів Фундації Руськый дім“.

Нажаль, до днешніх днів ся ведуть судны споры о незаконнім заснованю споминаной фундації, і великый сон Гавриїла Бескида, жебы знова Руськый дім быв у руках Русинів, ся почас його жывота не выповнив, хоць тому пожертвовав рокы свойой запаленой роботы.

Одкрыв Русинам многы історічны події і вызначных Русинів

Од вынику РОС і єй друкованых орґанів – Народных новинок і часопису Русин, але і неперіодічных выдань, Гавриїл Бескид часто приносив до редакції цінны матеріалы і документы, котры в тім пореволучнім часі пробуджаня Русинів із довгого „спаня“ были барз потребны і хосенны.

Нелегко позбераны документарны інформації о нашых вызначных особностях, о нашых вызначных історічных подіях публіковав на сторінках Народных новинок, часопису Русин, в русиньскых календарях, новинках Інфо Русин і літературных алманахах.

Немало статей Гавриїла Бескида появило і в загранічных русиньскых выданях, як наприклад в часописі Бесіда, котрый выдавать Стоваришыня Лемків в Польщі, в часописі Вседержавный русинськый вістник у Мадярьску, в новинках Podkarpatská Rus, якы выходять на Чехах, і в далшых.

Його мено є меджі 24 співпрацовниками в Encyclopedia of Rusyn History and Culture, котру выдав професор Павел Роберт Маґочій і професор Іван Поп (рр. 2003 і 2005), як і в україньскім выданю з назвов Енциклопедія історії та культури карпатських русинів (р. 2010). Сам упорядковав дві свої книжкы – Николай Бескид на благо Русинів, яка вышла в 2005-ім році, і Николай Бескид як субєкт і обєкт ітсоріоґрафії, котра вышла в році 2009.

Орґанізовав научны семінары, одкрывав памятны таблы

Богате діятельство Гавриїла Бескида ся не огранічує лем на публікачну роботу. Він быв ініціатором одкрытя памятной таблы Николайови Бескидови в Леґнаві і в Болдоґкйоваролі (Мадярьско), Александрови Бескидови в Абауйсантові (Мадярьско).

Гавриїл Бескид орґанізовав бісіду з писательом з Підкарпатя Васильом Сочком-Боржавином, научны семінары на тему 80 років Общества А. Духновіча в Пряшові, і до іншых подій, но головно до юбілеїв вызначных Русинів.

Актівно выступав на русиньскых форумах і як делеґат на дакілько Світовых конґресах Русинів, на научных семінарах в Мадярьску, Ужгороді, Пряшові і інде. Вєдно із дакотрыма членами русиньскых орґанізацій навщівляв занедбаны гробы вызначных Русинів, як наприклад в Чертіжнім.

По році 2008 ся му подарило обновити гріб свого предка Михаіла Бескида, котрый быв у Чертіжнім священиком 40 років. На цінтерю в Чертіжнім были обновлены і гробы такых вызначных особ, як Іреней Ханат і Юлій Ставровскый-Попрадов.

Покля му то здоровля позволяло, в Пряшові, де жыв, ходив на вшыткы русиньскы културно-общественны події, стрічав ся з людми, бісідовав з нима, мав добры односины і з молодов ґенераційов русиньскых актівістів і підтримовав їх.

Премія Антонія Годинкы

В остатніх роках здравотный стан Гавриїла Бескида не дозволяв му ходити на нашы події і стрічати ся людми, покля ся з дакым контактовав, лем телефонічно.

І зато якраз теперь, кедь в Будапешті проходила конференція з русиністікы, пришли за мнов председа Світового конґресу Русинів Штефан Лявинець, і довгорічный русиньскый актівіста, приятель Гавриїла Бескида, Тібор Мікловш Поповіч, котры ня інформовали, же Вседержавне общество русиньской інтеліґенції імени Антонія Годинкы нагородило тот рік Гавриїла Бескида Памятнов премійов імени Антонія Годинкы за вызначну діятельность у ділі сохраненя русиньской културы. Єдночасно ня попросили, ці бы єм премійю, плакету з діпломом, міг лавреатови доручіти.

Такой в неділю, по навернутю, контактовав єм Петра Крайняка мол., котрый з паном Бескидом утримовав тіснішый контакт, знав де конкретно жыє, і в якім є стані. Доїднали сьме ся, же премію му передам в понедільок, і він єй пак занесе Гавриїлови Бескидови.

Памятна премія му была передана у віторок 20-го септембра, у четверь 22-го септембра Гавриїл Бескид одышов на вічность.

Смертьов Гавриїла Бескида русинське середовиско, нелем на Словакії, страчать велику особность. Но плоды його великой роботы на хосен Русинів ту про нас будуть навсе. Вічная память, блаженый покій, пане Гавриїле!

Похорон Гавриїла Бескида одбуде ся в понедільок 26-го септембра 2022-го року о 12.00 год. в обрядовій салі Ґлорія в Пряшові.

Статя написана у співавторстві з Аннов Кузмяковов.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА