Субмісівны адвокаты

Быти мірным і законопослушным не значіть субмісівно і сліпо притакати на вшытко, докінця і нато, кідь держава принимать планы рішіня. Будьшто бы дакотры русиньскы сіґнатарі на Україні слідовали тым, же будуть обгайовати закон о освіті, уж теперь, нажаль, выходять на сміх.

Лем што была публікована інформація, же председа Світового конґресу Русинів Штефан Лявинець загнав писмо до презідента Україны Петра Порошенка, жебы ветовав закон о освіті, котрый властно ничіть народностне школство, ґрупа Русинів Закарпатя коло члена Світовой рады Русинів за Україну загнала далше писмо, котрым закон підтримали. В тім часі уж притім были знамы позіції політіків дакілько держав, включно словацькых евродепутатів, мадярьскых ці румуньскых властей, котры остро скрітіковали споминаный закон, як раз зато, же є то молоток на народностну освіту і средство тоталной українізації жытелів Україны.

Міджічасом Парламентне згромаджіня Рады Европы выдало резолуцію (sic!), в котрій проблематічный закон крітікує. Но у русиньскых сіґнатарів писма до Порошенка іщі все ся обгаює думка, же закон є добрый. Думам, же ани неґатівна позіція Венеційской комісії про них не буде причінов на то, жебы признати, же зробили дурноту.

Єден із сіґнатарів, што писмо до Порошенка загнали,  докінця про портал Voloshyna в інтервю говорить, же закон є проґресівный. Но, покля є думка однародньованя народностных меншын проґрес, потім єм согласный, закон є проґресівный. Румуньскы або мадярьскы школы в Закарпатьскій области Україны суть за його думками реліктом совітьской епохы і каждый має знати державный язык. Далше ся чітатель дізнать з палца вытягнути факты, котры фактами не суть, і то, же на Словакії суть дві сердені русиньскы школы, і же профіловы предметы ся на них учать словацькым языком.

Зо вшыткого того мож быти согласным лем з єдным. Же граждан будьякой державы бы мав знати державный язык. Но і в народностных школах ся учіть державный язык. Діти з ньой цалком дурны не выйдуть, не треба ся бояти. Лем треба выбрати правилный способ, як діти із народностных меншын тот язык учіти, кідьже не є їх материньскым.

Решта высловів суть блуды. Думам, же Словакія, Мадярьско, Чеська републіка ці Польща суть омного веце декомунізованы державы як „братя козацького роду“, і находять ся ґеополітічно дакус інде, но в тых державах існують народностны школы і они не суть реліктом совітьской епохы, а резултатом дотримованя міджінародных обовязків держав, котры выходять із підписаных договорів о людьскых, народностных правах, о охороні народностных меншын і меншыновых языків. Совітьску епоху мі скоріше припоминать Україна, котра єднакы договоры підписаны має, но не дотримує їх.

Так само не є правдов, же Русины мають на Словакії середні школы. Жадну. Кібы сьме мали, были бы сьме барз рады. І же профіловы предметы ся на Словакії учать і на народностных школах по словацькы, то є теорія, котру зачали выпущати україньскы медії, но тота теорія є од правды далеко може так, як Земля од Плута. І то єм іщі в тім міряню доста беневолентный. Школа, котра є з навчалным языком народностной меншыны, має зо закона обовязок учіти вшыткы предметы в языку народностной меншыны. Покля то не дотримує, іншпекція бы то мала перевірити і на основі того школі має быти взятый статус школы з навчалным языком народностной меншыны. Школа, котра є лем з навчаньом языка народностной меншыны, значіть навчаня проходить по словацькы, а учіть ся там і язык мешыновый, має зясь рекомендацію міністерства, жебы і выховны предметы вели ся в языку меншыны. Значіть, о якых школах є бісіда, де ся учать профіловы предметы по словацькы?

Досправды не знам, што за высшу політіку слідує ґрупа сіґнатарів писма, котре підтримує злый закон, но прорусиньсков політіков то означіти не мож. В моменті, коли бы Україна вызнала Русинів і быв чінный тот закон, Русины бы пришли на то, же знова можуть лем робити фестівалы, співати і гуляти, бо школство не выбудують. Учіти ся предці має по україньскы!

Быти мірным і законопослушным не значіть быти субмісівным і быти согласным з неправилныма справами, навеце кідь про державу ани не існуєме. Робити адвоката тому, хто нас „бє“? Держава собі теперь выдумала новый молоток, котрым іде бити і далшы меншыны, якы холем офіціално вызнавать, але робить на тім, жебы о них в довгодобім горізонті штораз менше было чути. Видить то ціла Европа. Крітікує то. Лем сіґнатарі тому роблять адвокатів. Я думав, же русиньскы діятелі роблять адвокатів першорядо Русинам. Не зіставать нам нич інше, як ся коло той траґікомедії сміяти.

Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радіа lem.fm. Жрідло фотоґрафії: Wikipedia.

ТЕКСТ НАПИСАНИЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА