Сто(п)

Сто днів в жывоті чоловіка є барз мало. Сто років, зясь так вельо, же лем малокому дожычено дожыти ся. Сто вдарінь на боксі бы єм дістати не хотів. Сто текстів, котры єм приготовив про радіо lem.fm в рамках проґраму „Вступне до контоли“, то є сто тем, веце як стопядесять сторінок тексту, стовкы речінь і тісячі слов. І то уж давать цалком шумне чісло.

Кідь ня перед веце як двома роками ословив втогдышній шефредактор радіа Боґдан Ґамбаль, ці бы єм не зачав штотыждень робити свої коментарі про lem.fm, была то про мене велика вызва. Все єм ся задумовав над тым, же в русиньскых медіях цілково бракує крітічных коментарів, котры бы ся занимали актуалныма темами, якы суть повязаны з русиньскым рухом і Русинами. Бо, треба підкреслити, же тот наш жывот, не є лем о фестівалах, мы не стоїме десь боком, і нич, што ся рішать в нашых державах, в цілосполоченькім жывоті, нас не дотулять ся. Але крітічный голос не быв потрібный лем на тых „другых“, крітічный голос уж быв потрібный як сіль і внутрі нашых орґанізацій, котры поступно, по роках доброй роботы од паду комуністічного режіму, зачали упадати до якойсь летарґії, бавити ся на властнім пісочку і забывати на общерусиньскы думкы, котры єдины можуть нас всокотити і тримати вєдно. І як раз lem.fm было перше, котре з того, о чім я думав вже давно, зробило реалность. Кідь ся на то смотрю з одступом часу, мушу повісти, же зачати публіковати мої тексты выжадовало і великый фалат смілости. Головно смілости шефредактора.

Сто выдань „Вступного до контроли“, то было дотеперь сто вдарінь, котры не все і не вшыткы несли легко. Смілость як першого шефредактора, так і того сучасного – Демка Трохановского, была о то векша, же вдаріня ся зачали вертати, не лем грожіньом же піду перед суд, покля не стягну статі, але і різныма пробами пошкодити радіо і портал, лем жебы крітічный голос быв тихо, ці вдарінями од „нашых властных“, котры зрозуміли, же пришов конець русиньской міфолоґії, в котрій функціонарі нашых орґанізацій были красны, файны, валушны і некрітіковательны. Коло вшыткого того, была редакція на чолі зо шефредактором все за мнов, ниґда єм не быв цензурованый і все єм міг свободно писати. Зато можу днесь повісти, же по сто выданях моїх текстів, єм на стопроцент пересвідченый, же lem.fm мойов контрольов перешло, і є свободным і незалежным медійом, котре в сучаснім русиньскім світі не має аналоґії.

Сто выдань „Вступного до контроли“ про мене має і інше, важне значіня. Дякуючі мому залучіню до редакції радіа єм зрозумів, же не єм сам, котрый хоче будовати общерусиньского духа. Же суть далшы люди, котры чують, же не є основне то, ці суть міджі нами такы, або іншакы державны граніці, же не є основне, де жыєме. А же основне є то, же сьме єден народ, і лем кідь будеме довєдна робити, лем кідь тото будеме чути, же сьме єдно, кідь будеме робити і просаджовати нашы сполочны інтересы, лем втогды нас буде видно, лем втогды можеме пережыти, лем втогды можеме дашто про нас самых досягнути. Не знам, ці даколи были такы жывы контакты міджі нашыма орґанізаціями на Словакії і в Польщі, як суть теперь, кідь не рахую то, же сьме ся раз за два рокы зышли на конґресі, ці то, же сьме пішли на бєнале, ці даякый фестівал. І тото є діло, котре зачало lem.fm і поступно веце і веце людей із далшых держав до той русиньской єдности залучать ся. Кідь єм быв перед нецілым тыждньом на Світовім конґресі Русинів, чув єм, же уж і міджі делеґатами нашли ся такы, котры не голосовали подля того, з котрой суть державы, але подля свого сумліня і ідей, котры ся пошырюють і дякуючі lem.fm. А є то файне чутя, же можу быти членом того ансамблю.

Сто выдань „Вступного до контроли“ про мене провірило на сто процент lem.fm. Но того, што контрольовати треба, іщі є і буде много. Днесь то не контролюю лем я, а ціла наша редакція. На нашых ідеях є іщі много роботы, но думам, же збераме вже і першы плоды. І зато мерькуйте, бо сто выдань, то сто тем, веце як стопядесять сторінок тексту, стовкы речінь і тісячі слов. Но не є то стоп, а лем зачаток.

(Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радіа lem.fm)

ТЕКСТ НАПИСАНИЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА