Списованя в Чеській републіці: Першы резултаты меншынам барз не жычать

В Чеській републіці у 2021-ім році жыло 10 524 167 жытелів. В порівнаню із 2011-ым роком ся тото чісло підняло о 87 600 людей. Такы даны выходять з першых, іщі не фіналных резултатів Списованя жытелів, домів і квартелів 2021, котры были публікованы 13-го януара 2022-го року.

Середній вік жытелів Чеськой републікы є 42,7 рока, што є в порівнаню з попереднім списованьом о 1,7 рока веце, значіть вік жытелів ся піднимать.

Звекшыло ся і чісло чуджіх гражданів, котры жыють в Чеській републіці. Подля даных зо списованя творять 4,7 процента жытелів. Найвеце є україньскых гражданів (1,4 процента), пак словацькых (0,9 процента) і вєтнамскых (0,5 процента).

Веце як 3 міліоны „без народности“

В першых резултатах суть публікованы і даны, котры бісідують о кількости членів окремых народностей.

Ту треба підкреслити факт, же аж 3 321 058 людей собі не записало жадну народность. То ся неґатівно оддзеркалило і на тім, же Чехів є історічно найменше в Чеській републіці од 1991-го року. Покля в році 1991 їх было понад 8,3 міліона, в році 2001 аж веце як 9,2 міліона, што было історічно найвекше чісло, далше зачали страчати. У 2011-ім році їх было уж лем дашто веце як 6,7 міліона, і в остатнім списованю собі чеську народность записало лем 6 033 014 людей.

Є ясне, же Чехы страчають вєдно з тым, як ся звекшує чісло людей, котры собі не запишуть народность, што не є повинность в списованю в Чеській републіці. Но окрім Чехів страчали і меншыны.

Хто ся властно списовав і яка є методіка?

Жебы зрозуміти даны, котры были публікованы в першых резултатах, ословили сьме Чеськый штатістічный уряд, котрый списованя орґанізовав, і котрый публіковав першы резултаты.

„Народность выповнив каждый подля свого рішіня. Было мож записати аж дві народности або не записати жадну, не было то повиине. В першых резултатах Списованя жытелів, домів і квартелів 2021 суть публікованы лем даны за выбраты народности і лем за особы з єднов записанов народностьов,“ одписав Томаш Гамерьскый з комунікачного одділіня Чеського штатістічного уряду про списованя.

Як далше інформовав, даны зо списованя обсягують вшыткы особы, котры мали в даный момент списованя місце звычайного перебываня на теріторії Чеськой републікы.

В першых резултатах Списованя жытелів, домів і квартелів 2021 суть публікованы лем даны за выбраты народности і лем за особы з єднов записанов народностьов.

З того выходять два факты. До даных о членах народностных меншын не суть зарахованы лем гражданы Чеськой репувлікы, але і тоты, котры там мали позволене перебываня. На другім боці многы, котры не суть гражданами Чеськой републікы, ся не мусили списати там, але у своїй домашній державі.

Значіть, робоча міґрація могла, але і не мусила помочі чіслам народностных меншын. Залежало на тім, ці ся списали в Чеській републіці, або у своїй домовскій державі.

Єдночасно треба звернути увагу на то, же кількость членів окремых народностных меншын іщі може нароснути, кедь будуть публікованы далшы резултаты, котры будуть обсяговати і даны о тім, кілько людей собі записало другу народность.

Росли штири меншыны

Посмотьме ся теперь на першы резултаты, котры говорять о тім, кілько людей ся записало ку дакотрій із выбраных народностных меншын, а лем ку єдній народности. Далшы меншыны іщі будуть публікованы пізніше.

Не страчали лем Чехы, але і далшы, окрім штирьох вынятків. Поліпшыла собі, але лем дакус, слезька меншына, ку котрій ся приголосило 12 451 людей. Но од найвекшых історічных чісел од 1991-го року то є далеко. Слезаків ся в році 1991 приголосило 44 446, в році 2001 уж лем, 10 878 а у 2011-ім році мірно наросли на 12 214 членів. Мірно так росли і теперь.

Ту треба звернути увагу на то, же хоць люди пишуть ся ку слезькій меншыні, она не є офіціално вызнана Чеськов републіков.

Росли і Українці, Росіяны і Вєтнамці, но ту є то о робочій міґрації, і о тім, же в чеськім списованю і чуджі гражданы зараховали ся до кількости членів народностной меншыны, покля ся списали в Чеській републіці, што ся не практікує єднако такым способом в каждій державі.

Наросла і вєтнамска меншына, ку котрій ся в році 2021 приголосило 31 459 людей. Є то єдна з найновішых офіціално вызнаных меншын в Чеській републіці, была признана в році 2013.

Російска меншына, котра мала в році 1991 лем 5 062 людей, поступно з робочов міґраційов росне. В році 2001 їх уж было веце як 12 тісяч, в році 2011 майже 18 тісяч і в році 2021 собі записало в Чеській републіці російску народность 25 296 людей.

Україньска меншына мала в році 1991 понад 8 тісяч членів, в році 2001 то уж было понад 12 тісяч людей, росла і в році 2011, кедь ся ку ній приголосило уж 53 252 людей. В році 2021 ся в Чеській републіці приголосило уж 78 068 людей.

Наросла і вєтнамска меншына, ку котрій ся в році 2021 приголосило 31 459 людей. Є то єдна з найновішых офіціално вызнаных меншын в Чеській републіці, была признана в році 2013. В році 1991 было Вєтнамців лем 441, в році 2001 уж майже 17,5 тісяч, і у 2011-ім році ся їх приголосило 29 660.

Русины стратили вєдно з далшыма народностями

Найвекшу кількость членів має за остатнім списованьом моравска меншына. Но тота так само довгодобо страчать і дотеперь, єднако як Слезакы, не суть Мораваны офіціално вызнанов народностнов меншынов в Чеській републіці.

Покля в році 1991 їх было веце як 1,3 міліона, Мораванів ся в році 2001 приголосило уж лем дашто веце як 380 тісяч. В році 2011 знова наросли, было їх понад 521 тісяч, а теперь зясь знижыло ся рапідно їх чісло на історічный мінімум од 1991-го року, кедь ся їх приголосило 359 621.

Другов найвекшов меншынов, але найвекшов із офіціално вызнаных меншын в Чеській републіці, є словацька меншына. Но і тота стратила понад 51 тісяч людей. У 1991-ім році было на теріторії днешньой Чеськой републікы майже 315 тісяч Словаків, у 2001 уж лем дашто веце як 193 тісяч, в році 2011 знова менше – 147 152, і в році 2021 собі словацьку народность записало уж лем 96 041 людей.

Другов найвекшов меншынов, але найвекшов із офіціално вызнаных меншын в Чеській републіці, є словацька меншына.

Менше є і Русинів, котрых ся приголосило 608. В році 1991 їх было веце як 1900, у 2001-ім році понад 1 100, а в списованю з 2011-го року їх было 739.

З далшых народностей публікованых в першых резултатах мож конштатовати, же довгодобо страчать польска меншына, котра мала в році 1991 понад 59 тісяч членів, в попереднім списованю Поляків было веце як 39 тісяч, і в році 2021 собі польску народность записало уж лем 26 802 людей.

Єднакый реґрес зназначують Німці, котрых было в році 1991 веце як 48,5 тісяч і теперь їх зістало лем 9 128, або Ромове, котрых было в Чеській републіці в році 1991 32 903, і днесь ся ку ним голосить лем 4 458 людей.

В далшых резултатах бы сьме мали видіти і резултаты далшых меншын, а так само бы сьме мали знати, кілько людей собі записало другу народность, што іщі може меншынам дакус помочі.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА