В четверь 20-го януара 2022-го року одбыла ся пресконференція Штатістічного уряду Словацькой републікы, на котрій уряд інформовав о далшых резултатах зо Списованя жытелів, домів і квартелів 2021.
Цілково ся подля публікованых даных звекшыла кількость тых, котры собі записали русиньску народность, кедь то порівнаме зо списованьом із 2011-го року. Но веце Русины выужыли другу народность. Материньскый язык русиньскый собі записало менше людей як десять років тому, але русиньскый зістав третім найвекшым меншыновым языком на Словакії.
Ґрекокатолицька церьков і Православна церьков собі приписали веце людей, як перед десятьома роками.
Мадярьска меншына найвекша, але далше страчать людей
На Словакії жыє подля Списованя жытелів, домів і квартелів 2021 довєдна 5 449 270 людей. Словаків ся приголосило 4 567 547 людей і творять понад 83 процент населіня. Далшых 55 496 людей собі дало словацьку народность як другу.
Якраз в минулорічнім списованю першый раз на Словакії было мож записати собі будь єдну, або дві нарондости.
Найвекшов народностнов меншынов зістала на Словакії мадярьска меншына. Приголосило ся ку ній 422 065 людей, далшых 34 089 людей собі записало мадярьску народность як другу. Довєдна є то 456 154 тісяш людей, котры ся приголосилу ку мадярьску походжіню. Но і наперек тому, же порахуєме тоты дві чісла, Мадярі знова стратили. 458 467 ся їх ку мадярьскій народности приголосило в році 2011, 520 528 в році 2001 і 567 296 в році 1991. Мадярьскый материньскый язык собі записало в минулім році 462 175.
Но і наперек тому, же порахуєме тоты дві чісла, Мадярі знова стратили.
Ромска меншына зістала другов найвекшов, но Ромам другый вопрос поміг. 67 179 людей собі записало лем ромску народность, яку другу народность собі єй дало 88 985, што є довєдна 156 164 жытелів. В році 2011 было на Словакії 105 738 Ромів, в році 2001 89 920 і у 1991-ім році ся їх приголосило 75 802. Материньскый язык ромскый собі в минулім році записало 100 526 жытелів.
Хто буде третя найвекша меншына?
Хоць в списованю было мож першый раз писати ся і ку двом народностям, методіка того, як ся то буде раховати, котры чісла будуть браны за основны, затля не є. Зряджена ку тому была експертна робоча ґрупа.
Якраз зато, же методіку іщі не познаме, зіставать вопрос, хто властно є третя найвекша меншына на Словакії, котров была по списованю з 2011-го року русиньска меншына.
За Чехів ся в році 2021 записало 28 996 людей, як другу народность чеську собі дало далшых 16 715 особ. Довєдна так є на Словакії 45 711 жытелів, котры ся приголосили ку чеській народности. 33 864 собі притім записало чеськый язык як материньскый. Чехів было в році 2011 30 367, в році 2001 їх было 44 620 а у 1991-ім році ся ку ним голосило 59 326 особ.
Ку русиньскій народности ся приголосило теперь 23 746, а далшых 39 810 собі дало і русиньску народность вєдно з іншов. Довєдна так є на Словакії 63 556 людей, котры ся приголосили лем к русиньскому або і русиньскому походжіню. В списованях, в котрых не была можность другой народности, было Русинів 33 482 в році 2011, 24 201 у 2001-ім році і 17 197 в році 1991.
Покля буде методіка така, же ся будуть раховати довєдна чісла за першу і другу народность, пак бы Русины мали зістати третьов найвекшов народностьов і поліпшыли собі о веце як 30 000 жытелів.
Покля буде методіка така, же ся будуть раховати довєдна чісла за першу і другу народность, пак бы Русины мали зістати третьов найвекшов народностьов і поліпшыли собі о веце як 30 000 жытелів. Но покля буде хтось хотіти раховати лем єдну народность, пак бы мали быти Чехы третя найвекша народностна меншына.
На чім уж теперь знаме, же Русины стратили, то материньскый язык. Ку русиньскому материньскому языку ся приголосило в минулім році 38 679 особ, причім в році 2011 то было 55 469. На тім найліпше видіти асімілачный тренд, кедь старша ґенерація одходить і молодшій ґенерації бы было треба выбудовати досправдове русиньске школство, іншак тото чісло може далше зменшовати ся.
Но натеперь і так русиньскый язык зістав третім найквекшым меншыновым языком на Словакії по мадярьскім і ромскім.
Міґрація якбач посилнила Українців
Ку україньскій народностній меншыні ся в остатнім списованю приголосило 9 451 людей як ку першій, далшых 1 586 особ собі єй дало як другу народность. Довєдна є то 11 037 жытелів Словакії. Україньска меншына собі поліпшыла в порівнаню із списованьом з року 2011, коли ся ку ній приголосило 7 430 особ.
Україньскый материньскый язык в році 2011 мало уж лем 5 689 особ, теперь є їх 7 608.
Поліпшыли собі і без другого вопросу, што може быти повязане з робочов міґраційов і жытелями, котры в минулых роках уж здобыли словацьке гражданство. Таку теорію потверджує і факт, же кедь україньскый материньскый язык в році 2011 мало уж лем 5 689 особ, теперь є їх 7 608, причім україньске школство на Словакії скорше заникать як ся розвивать.
Ку німецькій меншыні приголосило ся в році 2021 як ку першій 3 319 людей, і 5 255 собі німецьку дало як далшу народность. Довєдна так меншына рахує 8 574 людей з німецькым походжіньом. 4 690 людей ся ку німецькій народности голосило в році 2011, в році 2001 їх было 5 405 і в році 1991 5 414.
Далшы меншыны здобывали і страчали
На Словакії є 13 державов вызнаных народностных меншын, причім ку векшым народностям ся раховала дотеперь мадярьска, ромска, русиньска, чеська і україньска. Теперь дакотры меншы росли, дакотры стратили.
Моравску народность як першу записало собі 1 098, як другу 951 особ і довєдна мають Мораваны 2 049 приголошеных ку народности. В році 2011 было на Словакії 3 286 Мораванів. Польску народность дало собі як першу в минулім році 3 771 людей, як другу 1 511 особ, што є довєдна 5 282 жытелів. В році 2011 ся ку польскій народности приголосило 3 084 особ.
Росіянів на Словакії подля першой народности є 3 245, як далшу народность собі дало російску 4 871 людей, што є довєдна 8 116 особ. 1 997 было Росіянів у 2011-ім році. І ту видіти вплив робочой міґрації в Словацькій републіці.
Росіянів на Словакії подля першой народности є 3 245, як далшу народность собі дало російску 4 871 людей, што є довєдна 8 116 особ. 1 997 было Росіянів у 2011-ім році.
Булгарів є подля першой народности 1 106, подля другой народности далшых 446 особ, што представлює довєдна 1 552 жытелів. У 2011-ім році тота меншына раховала 1 051 людей. Хорватьску народность собі як першу записало 967, як другу 1 034, што є довєдна 2001 людей з хорватьскым походжіньом. В році 2011 было Хорватів 1 022.
1 084 людей собі як першу записало сербску народность, як ку другій ся ку ній приголосило 792 далшых особ, што є по зрахованю 1867 жытелів, причім в році 2011 жыло подля списованя на Словакії 698 людей, котры ся голосили ку тій народности. І ту ся дасть очековати, же є то вплив робочой міґрації, але і міґрації з 1990-ых років, коли была война в бывшій Югославії.
Ку жыдівскій народности приголосило ся як ку першій 596 людей, як ку другій 1 242 далшых особ, што є довєдна 1 838 жытелів. В році 2011 ся ку Жыдам голосило 1 999 людей, значіть тота меншына так само стратила, хоць і з двома вопросами.
Посилнили ґрекокатоликы і православны
Римокатольцка церьков на Словакії зістала найвекшов, але стратила людей. Приголосило ся ку ній 3 038 511 людей, причім в році 2011 было 3 347 277 римокатоликів, в році 2001 їх было 3 708 120 і у 1991-ім році 3 187 383.
Євангелици авґсбурзького віроісповіданя зістали другов найвекшов церьквов, кедь ся ку ним приголосило 286 907 людей, але так само значно страчають віруючіх. В році 2011 їх было 316 250, у 2001-ім році ся їх голосило 372 858 і в році 1991 їх было аж 419 987.
Ґрекокатолицька церьков на Словакії має подля остатнього списованя 218 235 віруючіх і наросла. В році 2011 ся ку тій церькви приголосило 206 871 людей, в році 2001 мала затля найвеце – 219 831 приголошеных, і в році 1991 было на Словакії 178 733 ґрекоатоликів.
Мірно наросли і православны. Ку Православній церькви на Словакії ся в минулім році приголосило 50 677 особ, што є найвеце од 1991-го року. В році 2011 їх было 49 133, у 2001-ім році записало ся 50 363 православных, і в році 1991 їх было 34 376 віруюшчіх.
ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА