Социйолоґічный портрет жытелів Нового Санча двох епох в книжці др. Поломского – реляция зо стрічы

4. січня/януара 2019 рока в Округовым Музею в Новым Санчы прошла промоция книжкы др. Лукаша Поломского «Медже одсталым і модерным. Соспільніст Нового Санча в роках 1867-1939». Автор дедикувал ю жытелям Нового Санча в сотну річницю одзысканя Польщом незалежности.

1867 рік то час, коли в австро-угорскій імпериі проходят великы переміны, якы спричыняют, же творит ся польскє соспільство. Австриякы дозваляют в Ґалициі творити товариства, стоваришыня, што скоро анґажуют ціле соспільство, особливо ту, в Новым Санчы, де попри собі жыли Полякы, Жыды, Русины і Німці. Тота початкова дата, 1867 рік, є надзвычай важна. Період ґалицийской автономіі то час великого розвитку, якій тырвал до 1914 рока, до выбуху І світовой войны, а пак пришол меджевоєнный період. І як раз тоты дві епохы старал єм ся сопоставити. Маме міф меджевоєнного періоду, такій рожевый, мож бы речы, але не до кінце си уявляме, же то был барз трудный час, было барз бідні, Новый Санч мірял ся з проблемами, якых не знал.
Факторів, якы влияли на розивток Нового Санча в періоді ґалицийской автономіі, было вельо, м.ін. желізничне получыня. Меджевоєнный період то был абсолютоно інчый світ, інча реальніст, з яком мусіли змірити ся тоты самы люде, котры діяли перед 1914 роком. Особливо інтересуюче єст сопоставліня тых обставин, в якых пришло ім творити перед початком І світовой войны і по 1918 році – бесідувал вчас промоциі свойой книжкы др Лукаш Поломскій.

Публикацию автор творил сім років. Містит она 500 сторін і єст поділена на пят розділів:
I. Простір і жытелі
II. Самоурядовы власти
III. Економічны і політичны орґанізациі
IV. Культура і едукация
V. Штоденне жытя в місті

Вшыткы описаны в книжці явиска ведут до звіданя, ци сандецкы міщане і іх місто были модерны, ци радше одставали? Лукаш Поломскій представлят факты і історичны даны, прібує єдночасно вказати социйолоґічный портрет міщан ріжных народности в двох епохах, періоді заборів та меджевоєнным. Уважный чытач найде і одкликаня до сучасности, одкрыє джерела, якы творят днешній образ Нового Санча і ментальніст його жытелів.

Др Лукаш Поломскій то історик, учытель і публициста, абсольвент Педаґоґічного Університету в Кракові, творця і директор історичного проґраму Сандецкій Штетль, якій піднимат темы м.ін. вельоетнічности сандецкой землі. Єст він автором науковых і популярнонауковых публикаций на тему істориі Сандеччыны і нацийональных меншын.

фот. Уряд Міста Новый Санч