«Переселили нас мусово. Листы Лемків з років 1947-1948». Промоция публикациі

В Оссолінеум во Вроцлаві в понедільок 9. грдуня/децембра 2024 рока одбуде ся стріча промуюча публикацию «Переселили нас мусово. Листы Лемків з років 1947-1948», выдану в двох томах в роках 2022 і 2023. То цінны книжкы, важне документацийне джерело. Публикация вказує драматичну долю Лемків звязану з насильным выганяньом проведеным в рамках акциі «Вісла».

«(…) Печатаны в тым выдавництві материялы становлят безцінне джерело знаня, не лем о самій акциі ‘Вісла’ на Лемковині, але тіж о емоциях, учутях і меджелюдскых односинах, якы товаришыли выселіню і першым місяцям побыту на Західніх Землях» – пише во вступі Юрий Стариньскій, редактор і ініциятор выданя. «Приватны листы сут додатково неоціненым джерелом знаня о языку Лемків» – стверджат.

«Переселили нас мусово. Листы Лемків з років 1947-1948» то двотомова колекция автентичных листів – головні реляций з самой выселенчой акциі, та споминів з часу зараз по, трафляют ся тіж урядовы писма.

Листы в одкрытым доступі архіву ґазеты «Карпатска Русь»

Речены листы походят з ґазеты «Карпатска Русь», яка печатана была од 1940 рока в США. В ґазеті была рубрика, в котрій поміщано надсыланы через чытальників листы од іх родин з Польщы. В 2007 році Юрий Стариньскій отримал на мікрофільмах копіі ґазеты «Карпатска Русь».

По парунадцетьох роках лідер Лемківского Ансамблю Пісні і Танця «Кычера» рішыл передрукувати листы і печатати іх в книжковій формі. Структура выдавництва є така, же перше поміщеный єст ориґінал листу писаного кірилицьом, а наступні находит ся тлумачыня на польскій язык даного листу ци писма.

В обох томах (формату повекшеного А4, по ок. 270 стран каждый) поміщено по 150 листів ци інчого рода писм. В дальшій части книжок сут чысленно надрукуваны архівальны знимкы. В першым томі занимяют 1/3 обємости публикациі, а в другым – половину. Знимкы представляют портреты Лемків, цілых родин, сценкы з жытя, архітектуру, краєвиды, трафляют ся тіж урядовы документы ци інчого рода зоскануваны текстовы архівалиі. Книжкы печатало стоваришыня Лемківскій Ансамбль Пісні і Танця «Кычера» в роках 2022 і 2023.

В меджечасі американьска орґанізация Лемко-Союз заняла ся діґітализуваньом і публикуваньом в сіти вшыткых архівльных номерів «Карпатской Руси» (писали сме о тым м.ін. гев). В одкрытым доступі мож по них сігати уж од 2021 рока. Найдете іх за тым мотузком – можете легко найти і прочытати вшыткы споминаны листы (а і з наступных років), і то в такій формі, як были надрукуваны в ґазеті. Част з них переписали та публикували протягом 2022 рока і мы на портали – в закладці «З архівной пресы» почытате напр. лист з Бортного, з Ґладышова, з Полян, з Квятоня ци зо Снітниці.

Для тых, котры хотят познати і зрозуміти

Публикация «Переселили нас мусово. Листы Лемків з років 1947-1948» буде цінным джерелом інформаций особливо для польскоязычных чытачів, а такых, на жаль, є што раз веце і серед лемківской соспільности.

Книжкы «Переселили нас мусово» можут быти способом на привертаня памяти о найбарже болячым розділі лемківской істориі в польскій історичній свідомости. Завдякы записаным споминам, переведеным на польскій язык, самых участників акциі «Вісла», публикация являт ся не лем як свідоцтво прошлости, але і голос тых, котрых істория прібувала (і фрут прібує – смотр напр. справа рішыня Інституту Нацийональной Памяти) вымазати.

Акция «Вісла» єст траґедийом не лем для Лемків, то тіж част векшой, тяжкой спадковины повоєнной Польщы. Припоминаня тых подій позвалят на глубше розумліня наслідств выселіня, будуваня діалоґу опертого на знанях і емпатиі.

В контексті вельолітньой марґінализациі і асиміляцийных заходів, припоминаня о нашій окремости і вкладі в культуру Карпат та культуру Нижнього Шлеска має не лем едукаицйный, але і еманципацийный характер.

Стріча вченых

Бесіда о публикациі одбуде ся в понедільок 9. грудня/децембра 2024 р. в Рефектажы Нацийонального Закладу ім. Оссоліньскых во Вроцлаві. Участ в подіі заповіли м.ін. проф. др габ. Григорий Грицюк, др габ. Павел Коробчак і др габ. Малґожата Місяк. Стрічу вюл буде проф. др габ. Ростислав Жерелік. По бесіді о книжці одбуде ся концерт ґрупы H’лем folk.