Новоселіця очами Павла Вавроушка ся вказала по 40-ох роках

В пражскій Lieca Gallery Prague од половины януара до кінця фебруара 2022-го року проходила выстава фотоґрафа Павла Вавроушка з назвов Новоселіця.

Інтерес пражской ґалерії о тоту выставу быв выкликаный тым, же в році 2021 мале чеське выдавництво PositiF, котре є заміряне на сучасне уменя і фотоґрафію, выдало 168-сторінкову публікацію чорнобілых фотоґрафій з назвов Pavel Vavroušek – Nová Sedlica (Павел Вавроушек – Новоселіця).

Выникали перед 40-ма роками

Павел Вавроушек (1946 р.), хоць абсолвовав міморядне штудіум фотоґрафії на Філмовій і телевізній факулті Академії музичных умень в Празі (рр. 1975 – 1981), як фотоґраф дотеперь не быв барз знамый. Выконовав професію за свойов середньошкольсков освітов, од 1964-го року быв робітником Бадательского інштітуту телекомунікацій в Празі.

Як повів про протал Horydoly.cz, не видів можливость зарабляти собі документарнов фотоґрафійов у тім часі, мав дітину, і робота в области телекомунікацій го бавила.

І так занимав ся документарнов фотоґрафійов – „моментков“, у вольнім часі. Фотоґрафовав наприклад серію о Ромах, серію з научного інштітуту о лабораторії із звірятами, ці медайлон маляря Карла Хабы.

Но його головнов і довгодобов темов было русиньске село Ноновселіця в окресі Снина, што было втогды найвыходніше село повойновой Чехословакії. Вавроушек Новоселіцю фотоґрафовав в роках 1971 аж 1981. На знимках хотів захопити штоденне жытя, цілы столітя утирмованы реліґійны і фолклорны звыкы, різны праздникы, традічне село, котре чезло перед очами.

Мав намагу захопити на знимках єден із послідніх островів сельского жывота, де люди жыли традічным штілом, мінімално ся одрізняючім од жывота їх предків.

Хоць фотоґрафії выникали єдну декаду і серія закончіла ся в році 1981, матеріал, котрый у Новоселіці Вавроушек зробив, 40 років лежав у архіві.  Аж в поперднім році вышла публікація, в котрій находиме Новоселіцю 1970-ых років.

„Хотів єм ся до Новоселіці вертати, зато єм фотоґрафовав лем тото красше і інтересніше,“ говорить днесь автор цінных фотоґрафій. „Не робив єм жаден крітічный соціалный документ.“ Заміряв ся на одходячі традіції, земледільство і рітуалы. Выхабив алкоголізм ці соціалістічне дружство, котре ничіло традічне господаріня.

Образы заникаючого села

Куратор Умелецькопромыслового музея в Празі Томаш Поспєх на марґо Вавроушковой Новоселіці повів, же Вавроушек творив образы заникаючого села, фотоґрафовав у оточіню іщі незасягнутім уніфікуючов ґлобалізаційов.

„Хотів захопити тото єдно, автентічне, може і остатнє село, остатніх селянів… Передкладать нам общій образ традічного села, як кебы мімо час. Передкладать нам суровый образ руралного села, котрый в многых темах, як суть одношіня із звірятами, земледільство, жывот в рітмі періодів року, святкованя і хрістіаньскы праздникы, пропонує много поглядів, якый міг быти автентічный жывот у середньоевропскім селі перед многыма десятками років,“ говорить Томаш Поспєх.

Фото: Выдавництво PositiF.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА