Na tegorocznej maturze o pojawiła się wzmianka o mniejszości łemkowskiej

Tradycyjnie w maju, maturzyści zmagają się z egzaminami maturalnymi. Choć do matury z języka łemkowskiego jest jeszcze kilka dni, to na wczorajszym egzaminie z Wiedzy o społeczeństwie, pojawiły się akcenty łemkowskie.

W arkuszu maturalnym z tego przedmiotu, pojawiło się pytanie, odnoszące się do mniejszości łemkowskiej, a konkretnie do polsko-łemkowskich dwujęzycznych tablic z nazwami miejscowości na Łemkowynie. W związku z tym, że w ostatnich latach została wprowadzona reforma w polskiej oświacie, w tym roku były przygotowane trzy wersje matury z Wiedzy o społeczeństwie. Wszystkie trzy wersje zawierały pytanie odnoszące się do łemkowskiej tablicy z wioski Regietów, ale w każdej z tych wersji było ono inaczej postawione.

Tegoroczną maturę ze wspomnianego wcześniej przedmiotu można podzielić na dwie kategorie: tzw. „starą” i „nową” maturę. Oprócz tego, stara matura była pisana wg. dwóch stopni trudności, tj. na poziomie podstawowym i rozszerzonym. Natomiast „nowa” matura z Wiedzy o społeczeństwie mogła być zdawana tylko wersji rozszerzonej.

Na poziomie podstawowym tzw. „starej” matury pytanie było postawione w następujący sposób: fotografia przedstawiała dwujęzyczną tablicę z nazwą wsi Regietów, a abiturient miał odpowiedzieć na krótkie pytanie, które odnosiło się do prawa związanego z dwujęzycznymi tablicami z nazwami miejscowości, które wg polskiego prawodawstwa przysługuje mniejszościom narodowym i etnicznym.

Poziom rozszerzony „starej” matury z przedmiotu Wiedza o społeczeństwie prezentował pytanie o łemkowską tablicę już na samym początku arkusza. Oprócz fotografii, która przedstawiała wieś Regietów, pojawił się krótki opis, który odnosił się do przyznanego w 2011 roku prawa Łemkom z 8 wsi gminy Uście Gorlickie do postawienia dwujęzycznych polsko-łemkowskich tablic. Następnie w opisie czytamy o przedstawicielach łemkowskiej mniejszości, którzy od 1947 roku stanowili zdecydowaną większość w regionie Beskidu Niskiego, a potem po 1956 roku mieli ograniczoną możliwość powrotu na swoje ziemie. Pytanie jakie zostało postawione przez egzaminatorów tegorocznym maturzystom na poziomie rozszerzonym „starej” matury było dosyć łatwe. Należało podać nazwę mniejszości, do której odnosiła się fotografia oraz przytoczony fragment tekstu.

Ostatnią z matur z Wiedzy o społeczeństwie był poziom rozszerzony „nowej” matury. Fotografia i tekst praktycznie nie różniły się od wersji z rozszerzonej „starej” matury, do fragmentu tekstu dołączono jednak zdanie odnoszące się do wydarzeń z 2007 roku, kiedy to prezydent Polski i Ukrainy potępili „Akcję Wisła”. Abiturienci mieli odpowiedzieć na pytanie odnoszące się do mniejszości, której dotyczyły przedstawione materiały, jak również w drugiej części pytania – sklasyfikować dwie normy z katalogu praw i wolności człowieka naruszone przez ówczesne władze w wyniku akcji, której nazwę podano w tekście.

Niezwykle cieszy fakt, że kwestie związane z Łemkami zostały przedstawione maturzystom w ramach egzaminu. Tym bardziej, że na maturze pojawiły się zdjęcia przedstawiające dwujęzyczną polsko-łemkowską tablicę jednej z 9 wsi na Łemkowynie, które takie posiadają. Przypominamy, że te tablice w ostatnim czasie stały się punktem barbarzyńskich ataków. Do dnia dzisiejszego nie zostało wyjaśnione, czy były to chuligańskie wybryki niszczenia tablic, czy szersza zorganizowana dyskryminacyjna akcja względem Łemków. Fakt, że egzaminatorzy państwowego egzaminu, zwanego egzaminem dojrzałości, postanowili postawić takie, a nie inne pytanie. Być może zabieg ten wpłynie pozytywnie na budowanie ogólnej świadomości o mniejszościach narodowych i etnicznych w Polsce oraz o ich prawach wśród polskiego społeczeństwa. Niepokoją natomiast komentarze niektórych nacjonalistycznych środowisk, które po maturze z Wiedzy o społeczeństwie wyrażają opinie dotyczące rzekomych skandali.