Середвічный град в Мушыні буде частично одреставруваный. Курортне місто Мушына отримало на сесу ініциятиву 8 мілийонів злотых. Днес град то такой лем руіны, якы – окрем цікавого краєвиду – невельо дают жытелям і туристам, якы приходят до міста. Зато же, рішыньом ґаздів міста, плянувне одреставруваня обєкту буде такє, жебы міг служыти і жытелям, і туристам.
Мушыньскій замок має отримати цілком новый выгляд, будучы пристосуваным до сучасных вымогів для туристичного руху. В плянах єст лем частична його реконструкция. Хоц радше недокінця мож думати в тым примірі о реконструкциі, коли не заховали ся стародавны пляны обєкту. Град буде пристосуваный до сучасности, жебы міг быти туристичном атракцийом.
Як для Радия Краків повіл бургомайстер Мушыны, Ян Ґольба – Тот замок отримат цілком новый выгляд. Не маме замірене будувати новый Вавель. Хочеме провести реконструкцию, жебы пак дати го до хоснуваня жытелям і туристам [..]. В плянях і тото, жебы працы зачали ся уж того рока.
Проєкт частичной одбудовы є рыхтуваный при спілпрацы археолоґів і консерватора забытків. Мают быти піднесены о пару центиметрів зовнішні муры. Одтворена буде і стражнича вежа до высокости третього поверха, яка має стати ся єдном з головных туристичных атракций. На мушыньскым замку не бракне ани кафейкы, кімнат і видокового тарасу, якій стане в місци давного західнього дому. В нижніх кімнатах одкрыют музей, де презентуваны будут памяткы повязаны з реґіоном. Деякы дрібны реставраторскы роботы были за остатні рокы проводжены, но тота інвестиция має быти найбільшом і цілістном.
Мушыньскій град через парусот років был резиденцийом старостів тзв. Мушыньской Державы, т.є. історичном латифундійом з адміністрацийным центром в Мушыні, на обшыри бл. 450 км², яка мала свою окрему адміністрацию, суды і войско. Держава істнувала од ХІІІ ст. до 1781 р. і аж до розділів Польщы была в руках краківскых єпископів. Град мал задачу стеречы границ Польской Республикы з Мадярами. Під ним вздолж Попраду ішол гандльовый пут на полудне Карпат.
В склад Мушыньской Державы входили два міста реґіону: Мушына і Телич та 47 сел. Обшыр державы своім обсягом обнимала в цілости або частично обшыр днешніх ґмін Мушына, Крениця, Лабова і Устя Рускє. Прото тіж, під протектораром мушньского ключа оставали русиньскы села з Лемковины. Мушыньскій Крес в полным складі обнимал репрезентантів трьох Прав: Містецкого Мушыньского Права, Містецкого Тылицкого Права та Кресового Права.
З мушыньскым замком повязаны сут леґенды, якы засвідачют о початках містецкого курорту. Єден з товдышніх збійників был засудженый на копаня студні в варовни, яка стоіт выключно на скалі. Нихто не вірил, што поведе ся му докопати до воды. Конец-кінцьом выбила мінеральна вода, з якой Мушына славна по днешній ден. Леґенды – як то они – все крыют в собі кус правды, так думкодавці теперішньой реставрациі обєкту задумали зазначыти в символичный спосіб місце давной студні.
фот. Вікіпедия