Монопол

Покля Русины на Словакії ведуть кампань ку списованю жытелів, такзваны „Русины-Українці“ сидять тихо коло пеца, бо їх математічна формула є допереду ясна, і жадну кампань робити не мусять. Но думам, же ся ближыть час, коли їх „монопол“ буде треба порішыти.

Самособов, резултаты списованя жытелів не суть лем о даякій кампані перед тов акційов, є то о сістематічній роботі в области народного руху. Но потенціална публіка українізаторів ся каждым списованьом страчать. О то веце бы єм чекав, же штось зроблять холем перед тым, раз за десять років ся повторяючім, важным пунктом, котрый пак овпливнює много областей.

Лемже, так як ани десять років тому о кампані „Русинів-Українців“ ці Українців не было чути, так є то і теперь. Они властно жадну кампань робити не мусять. Бо наш успіх є за їх поглядом їх успіхом, а будьякый неуспіх є нашов – русиньсков винов.

Є то проста математіка. Такзваны „Русины-Українці“ собі освоїли математічну формулу, котру хоснують 30 років. І позір, не є то хосноване лем даякыма функціонарями їх союзу, але і „академіками“. Тота формула є барз проста. Резултат із списованя про Українців не є чісло людей, котры ся приголосили ку україньскій меншыні, але чісло тых, котры ся приголосили ку русиньскій меншыні, плус чісло тых, котры ся приголосили ку україньскій меншыні.

Такы чісла, по зрахованю, пак презентують у своїй пресі, у своїх публікаціях. Задумую ся над тым, што бы ся стало, кебы собі будьяка інша меншына прираховала ку своїм выслідкам чісла іншой меншыны, і пак то презентовала як свої резултаты із списованя. Думам, же бы то выкликало великый шкандал. Але єдна меншына то може робити безкарно цілый час.

О тім, же ся Українці не зречуть свойой тактікы, свідчіть і днесь выдане Звернення Централной рады Союзу „Русинів-Українців“ Словацькой републікы, котре было выдане ку списованю.

В тім документі, окрім традічных, вже фолклорных фраз на адресу планой державы, котра ся о них не старать ітд., ся дочітаме знова і то, же ся люди не мають піддати непрятельскій антіукраїньскій аґітації, і в переписі собі мають записати свою народность як україньску в скобках (русиньску), бо „мы і надалше една народностна меншына“. Значіть, математічный модел буде про них платити далше.

Не знам, хто і яку антіукраїньску аґітацію робить перед переписом, но Русины стопроцентно ніт. Русины не потребують будовати свою кампань на Українцях, бо мають свою културу, свій язык, свою ідентіту, і ку тому ся хотять голосити. Так як Русинам не суть потрібны Чехы, Ромове, Мадярі ці будьхто іншый в кампані, так ани Українці.

Оно є то скоріше наопак. Остатні чісла їх ґазеты Нове життя все споминають „політічне русинство“, як то шкодить „меншыні“, розумій їх меншыні, як вшытко іде до занепадку вдяка нам. Своє нич.

Но реаліта є інша. Просто природно чезне комнуністами імплементоване українство і Русины вертають ся до свого обыстя. Кедь дахто має право бісідовати о даякій антікампані, пак суть то Русины, а тота антікампань є безперерывнов роботов українізаторів, котра, і то бы собі уж конечні могли усвідомити, Українцям уж не принесе жаден хосен.

Правдов не є ани то, же держава ся о них не старать. Докінця суть звыгодньованы, бо кебы ся мало позерати на їх реалны чісла за остатні три списованя, пак давно не мали мати такы часовы дотації в державнім телерадію, а ани фінанчны дотації. То, же собі утримують україньскы школы на русиньскых селах, уж ани не бісідую.

Но основне теперь не є то, што пишуть українізаторы у своїм найновішім выголошіню. Они тото саме повторяють все. Основным є, же в рамках кампані знова одкрыто твердять, же мы і они сьме єден народ – україньскый, чім порушують конштітуцію, не дотримують ся словацькой леґіслатівы, а іщі суть підпорены державов з дотачных схем.

Бісідують о єднім народі, і чісла уж допереду мають ясны. Буде то єдна плус друга меншына. Бо они мають „монопол“.

І так є днесь основным то, же по списованю і публікованю резултатів буде треба важно рішыти, жебы такы інтерпретації не были можны. Покля ся за Русинів у тій справі не поставить держава, покля їх зохаблять „колонізовати“ собі Русинів і далше, пак сьме мы тоты, хто ся може скаржыти на „плану державу“ а гнати то перед державны і меджінародны інштітуції. Їх „монополу“ раз мусить прийти конець.

Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Жрідло фотоґрафії: Pixabay.com.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА