21-ый фебруар каждый рік святкуєме як Меджінародный день материньского языка. Тот цілосвітово знамый день выголосила 30-та Ґенерална конференція Орґанізації споєных народів про выхову, науку і културу (UNESCO) в новембрі 1999-го року.
Меджінародный день пєршый раз припоминав ся в році 2000. Імпулзом, жебы выголосити свято было захованя памяти геройства бенґалскых штудентів, котры 21-го фебруара 1952-го року демонштровали в місті Дака, днесь столиця Банґладешу, втогды належало Пакістану, котры хотіли, жебы їх материньскый язык – бенґалскый, быв признаный як другый офіціалный язык втогдышнього Пакістану. Почас демонштрації їх застрілила поліція.
Має незаступну роль
При нагоді Меджінародного дня материньского языка Міністерство културы Словацькой републікы написало на свій офіціалный фанпейдж на сіті Facebook, же є то добра принагода звекшыти свідомость о ролі, котру материньскый язык має при освіті, формованю і ідентічности особы, але і при сохраніню нематеріалной културной дідовизны.
Міністерство одкликало ся і на резултаты минулорічного списованя жытелів. „З його резултатів вышло, же окрім словацького гражданы Словацькой републікы голосять ся ку далшым 25-ом материньскым языкам. Думаме, же і тото чісло сіґналізує потребу припоминати незаступну роль материньского языка в жывоті чоловіка,“ пише резорт културы.
Міністерство так само припомянуло, же хоць на світі існують тісячі языків, їх чісло безперестайно знижує ся в дослідку тиску, котрый на меншы языкы роблять векшы, господарьскы міцнішы языкы.
„Каждый язык обсягує оріґіналный способ думаня,“ пише міністерство з тым, же сохранити мож тото богатство лем втогды, „покля малы языкы будеме цінити собі єднако як великы“.
Материньскый язык не є важный зато, же є народный
Хоць ся даколи Меджінародный день материньского языка може розуміти як демонштрація народного чутя, подля Юлії Холевы з Языкознавчого іншітуту Словацькой академії наук материньскый язык не є важный зато, же є офіціалный , векшыновый ці докінця народный.
Подля Холевы треба зато пояснити термін материньскый язык так, жебы сьме не уближовали, не затінили його фундамент.
„Придавник материньскый не є оцінюючім і не дотулять ся колектіву, державы і його гражданів, дотулять ся чоловіка, його коґнітівных зручностей, успішности в школі і можливости овпливньовати будучность,“ пояснює Холева.
Материньскый язык припоминать першу, найміцнішу комунікацію в жывоті чоловіка, його меджінародный день зясь важность здобываня освіты в материньскім языку.
„Фундамент вчіня ся в материньскім языку – і то єдно, ці іде о словацькый, мадярьскый, ромскый або іншы языкы, є в ефектівнім розвитку розумовых і арґументачных зручностей і має величезный вплив на вчіня ся з порозуміньом, а пізніше і вчіня ся другого ці чуджого языка,“ говорить Юлія Холева.
Русиньскый язык четвертый найвекшый на Словакії
Подля остатніх резултатів із списованя жытелів є на Словакії словацькый язык материньскым про майже 82 процент жытелів. 680 804 особ собі записало іншый язык як материньскый, і на Словакії жыють люде, котры голосять ся цілково ку 26-ом материньскым языкам.
Найвкшым меншыновым языком за остатнім списованьом быв мадярьскый, за ним ромскый, русиньскый язык быв третім найчастіше записованым в рамках меншыновых материньскых, значіть цілково є четвертым найвекшым на Словакії.
ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА