Mеджінародный день материньского языка має стріберный юбілей

21-го фебруара святкуєме Меджінародный день материньского языка. У 2025-ім році празднуєме тот день вже 25-ый раз. Орґанізація зъєдиненых народів пише о стрібернім юбілею.

Меджінародный день материньского языка выголосила 30-та ґенерална конференція Орґанізації зъєдиненых народів про освіту, науку і културу (UNESCO) в новембрі 1999-го року, і од року 2000 собі го реґуларно припоминать цілый світ.

Історія выникнутя того дня сягать до 1952-го року, коли уряды в области днешного Банґладеша намагали ся одсторонити бенґальскый язык, меншыновый язык в области, і вычеряти го за урдьскый язык. Почас протестів на універзіті в місті Дака застрілила поліція 21-го фебруара 1952-го року штирьох штудентів. З цільом заховати память на них быв выголошеный Меджінародный день материньского языка.

„Днесь штораз веце усвідомлюєме собі, же языкы грають ключову роль в розвитку, при захованю културной розмаїтости і меджікултурного діалоґу. Суть потрібны і про посилньованя співпраці, досягованя якостной освіты про вшыткых, будованя інклузівных общін знань, охрану културной дідовизны, і мобілізацію політічной волі на выхоснованя выгод наукы і технолоґій про утримательный розвиток,“ пише ку святу Оґанізація зъєдиненых народів на своїм сайті.

25 років намаг о языкову розмаїтость

При нагоді 25-ой річніці святкованя Меджінародного дня материньского языка в днях 20-го і 21-го фебруара 2025-го року в паріжскій централі UNESCO проходить подія під назвов На языках залежыть: Святкованя стріберного юбілея Меджінародного дня материньского языка.

Подія має акцентовати потребу ускоріня проґресу в области языковой розмаїтости, з цільом выбудовати інклузівнішый і утримательнішый світ до 2030-го року.

Як пише ся на сайті Орґанізації зъєдиненых народів ку тому святу, того часу існує приблизно 8324 языків на світі, причім многы суть огрожены в дослідку ґлобалізації і общественных змін.

„25-та річніця Меджінародного дня материньского языка святкує четвертьстолітя намаг о захованя языковой розмаїтости і підпору материньскых языків. Тота історічна меджа підкреслює значіня охраны языків при сохраняню културной дідовизны, зліпшованю освіты і будованю мірных обществ,“ пише ся на сайті Орґанізації зъєдиненых народів.

UNESCO пише, же при чіслі 8324 бісідованых або знаковых языків є приблизно 7000 іщі все хоснованых. Но лем дакілько сто з них має досправды місце у освітніх сістемах і в публічнім жывоті. Менше як сто языків є хоснованых і в діґіталнім просторі.

Русиньскый язык в списованях

Меншыновы языкы суть в рамках ґлобалізації огрожены. Што нам вказують даны із списовань односно русиньского материньского языка?

В списованю жытелів із 2021-го року ся на Словакії приголосило ку русиньскому материньскому языку 38 679 особ, в році 2011 то было іщі 55 469 людей. 6 147 – то чісло особ, якы декларовали у 2021-ім році в Польщі, же бісідують дома по русиньскы. В Польщі не было вопросу на материньскый язык. Русиньскый язык як выключный язык в домашніх контактах записало собі лем там 1 229 людей.

В Мадярьску списованя жытелів проходило аж у 2022-ім році. Списованя там мало вопрос на язык, котрый хоснує особа в родині або меджі приятелями. Русиньскый язык собі у тім вопросі записало 2 382 особ, в році 2011 то было менше – 1 131 людей. В рамках карпатьского языкового басейну нам бракують даны із Україны, кедьже тота списованя жытелів не реалізує.

Маєме іщі даны із Сербії, де списованя так само проходило аж у 2022-ім році. За даныма із сербского списованя 8 725 особ собі там записало як материньскый язык русиньскый язык.