Глядаючы бескідскы озера

«Бескідскє Морскє Око». Як бы сме забрали слово «бескідскє», то уж вшытко было бы ясне – днешня екскурсия вела бы в самы Татры, де находит ся озеро з таком назвом. Єднак не буде так легко і перед Вами одкрыю місце, якє маме близко і в якым можливо вельох з Вас іщы не было. Бескідскє Морскє Око то найбільше натуральне озеро в Бескідах, якє находит ся на убочах Масляной Горы в Низкым Бескіді, недалеко од Шымбарку. Момент! Але як то найбільше? А Солиньскє Озеро, а Климківка? Тоты прецін на вельо більшы як якісе там озерко посередині ліса. Правда, але не сут они натуральны і возникли в результаті побудуваня греблі на ріці. А наше, днешнє, єст кус барже высублімуване. Але зачнийме од початку.

Істория озера зачала ся в 1784 р. Товды прошол великій обвал і масы землі рушыли в долину. Утворили они вырву в рельєфі терену на убочы Масляной і Єленьой Горы, яку днес можеме обзерати, вандруючы тамтыма туристичныма шляками. Природа лем не закінчыла своіх діянь по єдным обвалі. Наступный, іщы більшый прошол в 1913 р. Як пише Людомир Савіцкій, тамтого рока липец/юлий был бaрз сухій і горячый, а пак в серпни/авґусті наоборот – впало вельо дощу. По великій доставі воды місцевы скалы (а єст то очывидно карпaтскій фліш, значыт перекладанес глины, лупків і пісковців) уж не дали рады принимати більше. Глина зробила ся плястична, a діры в пісковцях выполнили ся водом. В такых условіях скалы вказали ся стояти на барз мобільным і рухомым ґрунті. І як раз тамтого літа 1913 р. превеликы масы скал з земльом рушыли в сторону села Шкляркы (днес присілок Шымбарку), в якым товды прожывали Лемкы. Рельєф терену околиці ся доцяп позмінял, а в вельох заглублінях на убочах Масляной Горы появили ся малы озерка, а найбільше находило ся в выжній части обвалу. І тото як раз до днес можеме обзерати, решта уж заросла. Але, несподівано, на конец явил ся іщы єден обвал – в 1974 р. Товды рішено, же обшыр тота єст нестабільна і же быти може в будучым рушыт іщы якісый обвал в долину, на хыжы.

І так тото маленькє озеро вказує ся быти найбільшым в польскых Бескідах, што возникло силами природы. Можеме днес го видіти без страху, же нарушыме деликатну структуру горы. І хоц не вартат днес будувати домів на убочы Масляной Горы, то нихто не заказує вандрувати лісныма стежками. А тых як раз маме пару. Нашу прогульку зачнийме в Шымбарку при католицкым костелі в центрі. Гев найліпше оставити авто, бо єст паркінґ. Можеме тіж приіхати автобусом – медже Ґорлицями а Ґрибовом курсів не бракує. Наш пристанок товды то «Шымбарк Костел». Пак уж лем іти під гору зеленым шляком. До Масляной Горы маме як раз 4 км, а вертикальні будеме іти більше як 400 метрів. Для любителів лісів буде то велика радіст з той причыны, же більшіст вандрівкы проведеме серед карпатской бучыны. Перше дойдеме до резервату природы «Єленя Гора», зараз за ним буде знак на Бескідскє Морскє Озеро (буде то іщы перед самым верхом Масляной Горы) і товды скрутиме в ліво. Перед нами іщы лем парусот метрів прогулькы і будеме на місци.

Озеро має 50х20 метрів. Як буде великє в ден нашой візиты, залежыт од опадів дощу в даным часі. Быват, же вода розливат ся на шырокій обшыри, але єст і так, же вказує ся барз мале. Бескідскє Морскє Око єст типовым обваловым озером, то значыт, же можеме обзерати нішу терену, в якій ся находит. До того можеме обзерати язык землі, на якым ся операт озеро, а якій возник як раз в результатi обвалу. Днес в тым місци можеме не лем видіти чудеса природы, але тіж одпочати. Єст і лавка, єст місце на малый пікнік, сут барєркы, што хоронят перед тым, жебы не впасти до воды. І тіж єдного можеме быти певны, же не буде ту вельо люди, бо більшіст буде єднак вандрувала по бєщадскых полонинах, або, што барже правдоподібне, ішла в сторону татряньского Морского Ока, не думаючы, же єст деси його бескідскій брат.

І так, як лем хвиля і условія будут приязны, то берме родину і приятелів, ідме в Низкій Бескід і глядайме великого-малого озера на убочах Масляной Горы.

Джерела знимок:
наголовкова знимка – Wikimedia Commons/одкрыта ліценция
фот. 1 – National Geographic
фот. 2, 3 – www.beskid-niski-pogorze.pl
фот. 4 – Wikimedia Commons/одкрыта ліценция
фот. 5 – www.krajoznawcy.info.pl
Мапа – www.mapa-turystyczna.pl