Добило сердце Юрка Харитуна. Соловій заникнутого краю безконечный жаль выспівав у стихах

В пятніцю 30-го авґуста 2024-го року добило сердце русиньского поета, лавреата дакілько літературных нагород – Юрка Харитуна. Інформовав о тім його сын Властимил. Вмер по довгодобім важнім стані здоровля у віці 76 років.

Юрко Харитун належав меджі найвызначнішых русиньскых поетів на Словакії по 1989-ім році. Окрім того зберав фолклор, а занимав ся і творчостьов про діти.

Учітель із Стружніці

Народив ся Юрко Харитун 17-го юла 1948-го року в селі Стружніця, Сниньского окресу. В роднім селі ходив до основной школы, пізніше доходив до Старины, а середньошкольску освіту здобыв у Снині. Уж од часів школьской лавкы почав писати першы стишкы. Мав і музичный талент, учів ся грати на гуслях в музичній школі.

По середній школі пішов до Пряшова, де выштудовав Педаґоґічну факулту Універзіты Павла Йозефа Шафарика. Учітельованю присвятый ціле своє професійне жытя. Од 1970-го року жыв у Кежмарку, одкыль была його жена, і почав учіти на основній школі в селі Лендак. В Кежмарку жыв аж до свойой смерти.

У 1986-ім році його родне село заникло. Было то внаслідку будованя водного резервоару Старина, про котрый были пожертвованы русиньскы села. Жертвов была і Харитунова Стружніця. Но його Стружніця, як і цілый його родный край, котрого свідком заникнутя мусив почас жывота быти, дале жыли в його поезії.

Соловій заникнутого краю

Юрко Харитун почав публіковати іщі перед політічныма змінами 1989-го року. Кедьже цілый жывот занимав ся і збераньом русиньского фолклору, його першы дві книжкы Ой, краю мій рідный (1987 р.) і Ластівочкы прилетіли (1989 р.) были зборниками нашого фолклорного богатства.

По 1989-ім році став єдным із найпродуктівнішых і найвызначнішых русиньскых авторів на Словакії. Часть свойой творчости і по 1990-го році присвятив дітям, про котры выдав такы книгы як Здогадай, школярику (2015 р.) Дякую, мамко! (2017 р.) ці Діяґноза: фіґлi про дiти (2018 р.)

Но Юрко Харитун быв і якостным ліріком. Його інтімна поезія была повна снів, любови, спомин, але і жалю. Гей, жаль, тот жаль над страченым родным селом, над ним так любленов Стружніцьов і цілым крайом, котрый пожертвовав ся при будованю Старины, тісячраз выспівав тихо, без нот у своїх стихах.

Кедь бы сьме глядали курту характерістіку Харитуна як лірічного поета, пак мож повісти, же быв соловійом заникнутого краю, котрый у своїх стихах співав тоты найсмутнішы, а єдночасно найкраснішы елеґії, якы чітателям записовали ся до сердця. Над країнов, де днесь є вже лем тихо порожніх сел, звучали і навсе будуть звучати слова безконечного жалю в Харитуновых стихах.

Книжкы як  Гуслi з явора (1995 р.), Мої жалі (2010 р.), Мої сны (2011), Мої незабудкы (2013 р.) ці Мої надії (2014 р.), але і далшы Харитуновы поетічны зборникы все нашли своїх чітателів, і належали меджі тото найліпше, што в русиньскій поезії по 1989-ім році на Словакії было выдане.

Оціньованый автор

Книжкы Юрка Харитуна не были лем облюбленыма меджі чітателями, мав на них і добры крітікы. Зато не чудо, же за свої творы быв многократно нагородженый.

У 2012-ім році здобыв за книжку Мої жалі Премію Александра Духновіча за русиньску літературу, найважнішу нагороду в русиноязычній літературі, котру удільовав Карпаторусиньскый научный центер в Споєных штатах Америкы.

Трираз быв лавреатом Ціны Александра Павловічa, яку уділює Літературный фонд (Literárny fond) на Словакії. У 2011-ім році за книжку Мої сны, у 2014-ім році за книжку Мої незабудкы, а лем недавно, в тім році, за публікацію Дякую, мамко!, котра была перед роком перевыдана.

Раз быв лавреатом Премії Александра Павловіча, так само удільованой фондом, і то в році 2020 за книжку Моя тринадцята.

Участь брав і на Літературнім конкурзі Марії Мальцовской, в рамках котрого в році 2018 здобыв перше місце, а веце раз скінчів на другім місці.

Дві музы і дві жены жывота

Юрко Харитун быв актівный і в русиньскім возроднім русі. Быв членом Русиньской оброды на Словеньску, як писатель быв і членом Сполку русиньскых писателів Словакії. Кедьже хотів актівізовати і Русинів на Спішу, де жыв, основав Сполок Русинів Спіша, з котрым робив облюблены културны події. Быв участником на дакілько засіданях Світового конґресу Русинів.

Про Юрка Харитуна были в жывоті важны двіо музы – поезія і музика. А у своїм сердці мав цілый жывот дві жены – маму Анну, котра му, покля жыла, была все першов рецензентков і вєдно з ньов зберав довгы рокы фолклор, і його жена Ева, котра го все підтримовала і была му опоров.

В Юркови Харитунови русиньска поезія, нелем на Словакії, страчать єдного з найвызначнішых і найякостнішых авторів. Най Вам гуслі з явора в небесній Стружніці вічно грають, пане Юрку! Вічная память!