Ден Русинів Польщы – были сме вєдно не лем на Лемковині. Памятали і чужына з Америком

Каждого рока 5. грудня/децембра Лемкы в Польщы святкуют своє нацийональне свято – Ден Русинів, якій признаный єст на памятку славного фльориньского віче, котре дало початок Рускій Народній Республиці Лемків.

Тото, же в тот ден вшыткы сме спільнотово і ідеово разом – певне од парох шумных років. Коли на пропозицию Лемків Світовый Конґрес Русинів признал в 2017 р. ден 5. грудня/децембра за свято Русинів на Лемковині, постепенно, з рока на рік – в ріжных місцях в Польщы, але і світа, вшыткы тоты, якых серцям близкій рідный Край, святкуют і упамятняют річницю.

Поздоровліня для Лемків з нагоды нацийонального свята передали Русины з Підкарпатской Руси.

Лемковина – Фльоринка, Ґорлиці

Подібні было і того рока – в 104. річницю віче. Ден Русинів Польщы празднуваный был в першій черзі там, де вшытко мало початок.

Центральны святкуваня одбывали ся того рока ден скорше (в неділю), кєд же 5. грудня/децембра выходил в понедільок, ден занятый для більшости з нас.

Прото в недільне пополуднe пару осіб зобралo ся в місци, де в 1918 р. одбывали ся історичны діі – в долинці при фльориньскій церкви св. Михала і місцевій плебаніі. Серед участників были представникы Головного Заряду Стоваришыня Лемків – заступця ведучого др габ. Олена Дуць-Файфер та члены ГЗ СЛ Петро Трохановскій і Андрий Трохановскій. Не бракло і щырых приятелів Поляків. Присутный был і теперішній шолтыс села та місцевый парох.

Лемківскы активісты зо Стоваришыня Лемків од парох років намагают ся одкырти во Фльоринці пропамятну таблицю, проєкт котрой видно на фотоґрафіі. Хоц минуло уж кус часу, здає ся, што конец-кінцьом вшытко іде ґу ліпшому і неодолга поставліня памятника буде сфінализуване. Проти дакотрым опініям треба нам іщы раз голосно выречы – Лемкы, як каждый інчый нарід, мают право до історичной памяти.

Дальшы святкуваня проходили пак в просторах історичной будівлі Руской Бурсы в Ґорлицях. Там же свою доповід выголосила запрошена на подію ведучом орґанізатора – Стоваришыня «Руска Бурса» в Ґорлицях, Наталийом Малецком-Новак, др габ. Ева Міхна, проф. Ягайлоньского Університету. Польска науковчыня розповіла до темы: «Політика достоменности лемківскых активістів. Тырваня і зміна».

Доповід попереджена была спільным одспіваньом гымну Я Русин был і короткым вступом др габ. Олены Дуць-Файфер про вагу памяти о лемківскых стремлінях до самостановліня.

Завершыньом ґорлицкых святкувань был концерт діточой ґрупы бурсяного ансамблю Терочка, якій в передріздвяным часі запрезентувал пару лемківскых коляд, але предовшыткым укріпил присутных патріотичныма піснями, одповідньо добраныма до віку выступуючых.

Далеко од гнізда – тіж памятаме

Ден Русинів Польщы 2022 рішыли упамятнити і члены Кружка Стоваришыня Лемків в Любіні (нижньошлезскє воєвідство), якы хоц наштоден жыют далеко од рідного гнізда, дальшый уж раз святкуют лемківскє нацийональне свято.

Любіньскы одзначыня свята сут все о тілько цікавы, што сходят ся такой зо Святом Копальників, якє каждого рока припадат на 4. грудня/децембра (за східнім календарьом то Введіня во Храм Пресв. Богородиці, за західнім то памят св. Варвары). Серед Любінян є вельо копальників, в тым чыслі і серед самых членів любіньского одділіня СЛ.

Подібні як в попередніх роках, Лемкы на чужыні рішыли оддати в ден нацийонального свята чест спочылому на чужыні Богданови Ґамбальови (1965-2020), долголітньому ведучому Стоваришыня «Руска Бурса» в Ґорлицях і думкодавці основаня першого лемківского радия ЛЕМ.фм.

«Днес Кружок Стоваришыня Лемків в Любіні святкувал Ден Русинів Польщы в 104. річницю Лемківской Республикы в тот спосіб, же сме занесли квітя на гріб знаного Лемка – Русина, покійного Богдана Ґамбаля», заявил нашій редакциі ведучый любіньского Кружка СЛ, Павел Стафиняк.

Богдан Ґамбаль был долгы рокы членом як раз любіньского Кружка, з котрого – як делеґат – был участником вельох конґресів СЛ. То як раз покійный Ґамбаль як першый в Польщы розпропаґувал ідею празднувати Ден Русинів серед Лемків.

Памят нашой еміґрациі

Памят на Лемківску Республику і признаный на тото Ден Русинів Польщы одсвяткували так само выхідці з Лемковины – американьска еміґрация.

«Хоц далеко, то духом з Вами. Здравлю вшыткых, котры святкуют Ден Русинів-Лемків Польщы з нагоды 104. річниці Руской Народной Республикы Лемків», написал Андрий Медвід, єден з лідерів соспільного жытя Лемків в ЗША.

Лемківскы еміґрацийны кругы доднес зосереджают ся коло Лемко Союза (The Lemko Association) та Американьского Карпаторуского Центра Lemko Hall в Йонкерс (Carpatho-Rusyn American Center Lemko Hall). Ведучым першой орґанізациі є выходячый з Польщы (Ліґниця) др Богдан Горбаль, по роді з Бортного і Мушынкы. Lemko Hall веде Димитрий Феленчак, по роді з Бортного (народженый в Зимній Воді к. Любіна).

Хоц лемківска еміґрация святкує Ден Русинів, якій признаный в памят подій на Лемковині, то загалом Русины Пілнічной Америкы, значыт ЗША і Канады, мают свій Ден Русинів признаный на 26. жолтня/октобра, на памятку покликаня Середньоевропейской Демократичной Уніі і підписаня Деклярациі Спільных Намірінь (Declaration of Common Aims).