Білорусь не хоче більше Лукашенка – тепер направду

Як бы-с ся чул в державі, в котрій вылучают Інтернет реґулярно, штоденні о 18.00 год.? Як бы-с ся чул в державі, де од парох тыжнів, а предовшыткым од остатной неділі, што вечер на улиці выходят тисячы протестуючых люди? Ци чул бы-с ся безпечні в такій державі, де міліция і ОМОН зберают припадково з улиці каждого, хто выглядат на протестуючого, де заперто в арештах 6 тис. люди, де уж сут смертельны жертвы брутальных інтервенций міліциі і ОМОН-у?

Можеме давати си такы звіданя і думати, як бы сме ся чули, але Білорусины знают тото зо свого досвіду. Ци то почутя страху перед режімом президента Александра Лукашенка? Так бы сме могли думати в часі тых остатніх 26 років його президентства, але не тепер. Як николи перше, Білорусины уж од парох тыжнів зберали в собі силу, котру вказуют властям, што не першый раз фальшувала результаты президентскых выборів, якы проходили в минулу неділю, 9. серпня/авґуста 2020 р.

Спочатку сценарий был як все. В остатніх місяцях вшыткы опозицийны кандидаты мали тяжко. Проблемы з офіцияльном реґістрацийом, шырока контроля опозицийонерів, арештуваня журналистів, котры не пишут так, як власти си того желают. Товды Европа собі думала, же на Білоруси як все, як при каждых выборах. Але не тепер. Арештуваня сут масовы, арештувано тіж і вшыткых опозицийных кандидатів, в тым найпопулярнійшого з них – Сергія Ціхановского, блоґера і ютюбера. По тій подіі пришло нове – появили ся жены трьох опозицийных кандидатів, котры зачали голосно бесідувати і мотивувати Білорусинів, жебы тым разом ся не дали маніпулювати. Єдна з них остала новом контркандидатком Лукашенка. Бесіда о Світлані Ціхановскій. Наступны тыжні принесли збільшаючу ся популярніст Ціхановской. Орґанізуваны были мітинґы, на котрых громадило ся і пару тисячів люди (нп. в Міньску).

Чым ріжнила ся тота президентска кампанія од попередніх? По перше, Лукашенко стратил монополь на інформацию, в Інтернеті бо опозиция творила свою силу, інформувала о тым, што ся діє в державі направду. По другє, перше фактичні А. Лукашенко мал велику підтримку на Білоруси, предовшыткым на провинциі, а тепер протесты і знакы незадоволіня розлили ся на цілу державу – протесты і опозицийны мітинґы проходили в Вітебску, Бересті, Гродні, Ліді, Барановичах і інчых містах. По третє – вкінци Білорусины зачали вірити в тото, же можут самы о собі рішати, а не жыти наступны каденциі в режімі, котрый уж ся зостаріл і котрого штораз більше люди має дост.

Што ся діяло в остатніх днях? Недільны выборы «офіцияльні» выграл Лукашенко, на котрого голосувало 80,08% громадян, на Ціхановску лем 10,09%, проти ним было близко 2% вшыткых голосів. Уж в дни выборів інформувано о незрахуваній кількости фальшувань і неправильности. Вечером 9. серпня/авґуста 2020 р., коли проголошено выграну Лукашенка, тисячы громадян вышли на улиці. Напроти ім выіхала міліция і ОМОН (специяльны службы). Зачало ся іманя і затримуваня такой вшыткых, якы лем ся явили на дорозі служб. Молодых, старшых, фактичні протестуючых, як і тых лем обзераючых бунт. Службы найчастійше сут там, де громадят ся люде – при стациях метра, попри гандльовых центрах ітп. Што гірше, міліция і ОМОН не ограничают ся в насильстві і барз брутальні трактуют більшіст затриманых. Хоснуют водны арматкы, ґранаты і слезоточный ґаз. В понедільковых протестах, 10. серпня/авґуста, вмерла перша жертва уличной борбы. Ранных в протестах мож рахувати на десяткы або соткы – вшытко трудно оцінити, бо од парох дни што вечер власти вылучают доступ до Інтернету, жебы комунікация медже протестуючыма была трудна. Тым самым труднійше тіж заграничным медиям о провірены інформациі.

Як сме ся дознали, од неділі в уличных протестах бере участ штораз менше люди. Правдоподібні єст то ефект брутальной пацифікациі міліциі і ОМОН-у. Бесідує ся о парудньовій перерві і пак продолжаню протестів, але не сут то потверджены інформациі. Світлана Ціхановска выіхала на Литву в понедільок, 10. серпня/авґуста. Уж вчас кампаніі єй діти были тіж там высланы для безпекы. Як видно, самы протесты громадян, мимо браку выріжняючого ся лідера, сут предовшыткым проти Лукашенкови і його режімови, а не за Ціхановском. Што більше, думат ся, же збільшаюче ся насильство і брутальніст служб не помагат, а шкодит репутациі теперішнього президента. Гірше, барже аґресивне трактуваня міліцийом і ОМОН-ом то більша зліст і мотивация громадян до дальшых протестів. На жаль, але треба доповісти, же радикалізация форм насильства тыкат ся тіж самых протестуючых – такой кажде награня відео богате єст в вульґаризмы.

А як реаґує на тото вшытко Лукашенко, котрый уж в тым році свою популярніст зыскал од неґуваня істнуваня коронавіруса і пандеміі? В припадку масовых протестів повіл він лем в вечерніх відомостях в нацийональній телевізиі, же в уличных борбах взяли участ хуліґаны, котрых буде ся судило. Тота інформация тырвала лем 15 секунд протягом 11-минутового выданя новин. Як видно, пропаґанда і іґноранция фурт істнуют.

Якє влияня будe мала теперішня ситуация на цілу державу і єй реляциі з Европом та Росийом? Експерты інформуют, же дальша ізоляция Білоруси і правдоподібны економічны санкциі лем спричынят, же зміцнит ся інтеґрация з Росийом, котра лишыла ся остатньом дошком ратунку. Покля што знаме, же першый з ініциятивом бесід про ситуацию на Білоруси вышол премєр Польщы Матеуш Моравєцкій. На його лист до Брукселі зареаґувала медже інчыма ведуча Европейской Комісиі – Урсуля фон дер Ляєн. Дакотры джерела інформуют тіж о можливій масовій міґрациі Білорусинів до Польщы, подібні як то ся стало по Майдані на Украіні.

Што єст важне і треба повісти, то на жаль, але росийска пропаґанда не перестає діяти аж і в польскым Інтернеті. На Фейсбуку мож стрітити ся з ботами (або фактичні то сут люде о такых поглядах), котры явні критикуют білорускы протесты, підкрисляючы, же лем Лукашенко єст ґарантом спокою в державі. Окрем того, польскє одділіня росийской пресовой аґенциі (Sputnik) офіцияльні атакує Поляків і Польщу за інтересуваня ся білорускыма протестами.

Жыючы на Лемковині, обзераючы ситуацию на Білоруси, што можеме зробити? Тепер найліпшым розвязаньом здає ся лем (або аж) підтримка – добре слово для знаємых Білорусинів, інформуваня знаємых в своіх державах (Польщы, Словациі, Украіні ітд.) о тій ситуациі, реаґуваня на вшыткы проявы пропаґанды в Інтернеті ітп.

Білорусины прібуют дійти до голосу, жебы мочы становити о собі, о своій нацийональности, в своім языку. Єст то досправды ідеалістична революция, котрій желаме браку жертв і ранных, а скорой выграной і ліпшой будучности. На своім.