Андрий Стармах просит на выставу

4. квітня/апріля 2017 р. в Ґалериі Стармах прошол вернісаж выставы рисунків Енді Варголя з колекциі Рафаеля Яблонкы з Німец. При тій нагоді редакторови радия Лем.фм подарило ся провести коротку бесіду з властительом ґалериі, будучым тіж долголітнім приятельом і опікуном інчого вызначного лемківского творці – Юрия Новосільского.

Богдан Ґамбаль – Добрий ден , яку то днес выставу сме одкрыли?

Андрий Стармах – То выстава рисунків Варголя. Як раз тота техніка в припадку того великого атристы єст рідко презентувана. Вшыткы сме привыкли до його решетового друку на папери, як і на полотні. А при нагоді той выставы можеме видіти, што [Варголь] был вызначным, ачий ґеніяльным рисовником. І гев маме ретроспективний огляд його творчости, од вчасной молодости, найстарший рисунок, котрий презентєме є з 1946 р., до того з остатнього циклю, якій робил перед смертю, то єст «Тайна вечеря» з 1986 р. минулого столітя.

БҐ. З якой колекциі сут презентуваны творы?

Андрий Стармах. Працы походят з колекциі Рафаеля Яблонкы, польского колекцийонера, котрий  в 70. роках еміґрувал до Німец. Там основал єдну з найліпше функцийонуючых ґалерий. Ту треба повісти – німецкых – не занимал ся там польскым мастерством, а світовым кумштом. Встигнул іщы познати Варголя. А на початку 90. років навязал спілпрацу з Фундацийом Варголя. Зато векшына творів презентуваных на тій выставі походит прямо з Фундациі Варголя, котра, мож повісти, не тото што приняла патронат, лем маме од них офіцийне позволіня так презентувати тоты працы, як і публикувати іх в каталоґу, якій выдали сме при тій нагоді.

Б.Ґ. Лемкы, Русины признают, што Енді Варголь, як і другій вызначний Лемко, маляр – Юрий Новосільскій, то сут нашы нацийональны артисты. Ци єст іщы в днешным часі штоси такє як нацийональна артистычна творчіст?

Андрий Стармах. – Думам, што в припадку тых двох артистів тяжко было бы найти якысу єдніст в рамках іх творчости. Нацийональне мастерство было найпопулярнійше товды, коли было на службі. Так як в Польщы ціле ХІХ ст. было ґу укріпліню сердец – Ґроттґер, Матейко і так дале. Але тот кумшт, з котрым тепер стыкат ся світ, єст абсолютно інтернацийональний і тяжко было бы достеречы, хоц бы в творчости Варголя тых лемківскых коренів. Лем уж в Новосільского, хоц бы з огляду на віроісповіданя, не треба ся тых інспіраций специяльні долго глядати…

БҐ. Варголь был грекокатоликом…

Андрий Стармах. Лем же Новосільскій в своім мастерстві, повіджме, «хоснувал» свою реліґію. Хоснувал іконоґрафію, теолоґію, культ іконы. Новосільскій фурт утверджал вшыткых, што ачий і акт, не бесідуючы про абстракцию, єст іконом. Написаном іконом. А Варголь доцяп споіл ся з американьском культуром. Не стрітил єм творів, жебы тото його віроісповіданя было проявлене в його артистичній діяльности. При нагоді спомяну. Єст іщы третій Лемко, барз славний. Прецін – Никыфор. Так маме трьох вызначных артистів Русинів. Но, мож так повісти. Варголь, самособом абсолютний мастер. І не мож сой уявити малярства другой половины ХХ ст. без його творчости. Але і Никыфор, як і Новосильскій тіж в своіх катеґориях сут вызначныма поставами і великыма артистами.

БҐ. Мож до ґалериі, на Мадярску 5 в Кракові прити, запознати ся з тыма рисунками. До коли буде тырвала выстава?

Андрий Стармах. Выстава тырват до 12. мая 2017 р. Од понеділька до пятниці мож єй обзерати од 11.00 до 18.00 год. Вступ єст абсолютні свобідний, хыбаль, же хтоси хотіл бы купити рисунок Варголя. Товды треба заплатити. Сердечні запрашам – Андрий Стармах.