Сто років тому фотоґрафія в сельскій місцевости іщы не была так пошырена, як в містах. Навет в барз “цивілізуваных” селах фотоґраф был рідкым гостьом. Коли приходил, то хыбаль на якуси особливу подію, жебы єй зафіксувати для істориі. Але – што там повідати! Прихід фотоґрафа до села уж сам по собі был великом подійом!
Не знатя, хто піддал полянчанам мысель сфотоґрафувати ся як раз так – вшыткым одраз, цілом сельском громадом. Але то была прекрасна ідея. Выбрано для того найліпший ден – Великден. Ден, коли каждий чловек чыстий душом і тілом, а і позбераний святочні, і світит ся радістю, ничым ся не трапит, позабыл свою грызоту. По воскресній Службі Божій 1914 рока полянчане разом з єгомостьом стали до знимкы пред свойом церквом. І так лишыли ся на тых знимках для нас навікы.
Не знаме, кілько кадрів зробил товды фотоґраф. Маме ту іх два, і то барз унікальны знимкы. Вшыткы іщы ту, стары і малы. Певно, неє ту лем тых, хто пішол за велику млаку – а тади полянчане ходили зарабляти іщы од кінця ХІХ столітя.
…Іщы никого не взяли на Велику Войну. Іщы стоіт стара поляньска церков, типова лемківска церков. То остатня знимка, де можете єй видіти, бо скоро по тым церков згоріла, а священник одраз зачал будову нового храму. Він буде барз гардым, тот новий храм Йоана Златоустого, і в тым каждий і днеска може ся преконати, коли приде до Полян Мысцівскых – але уж цілком не лемківскым. Пак за тот храм будут долго воювати і православны, і римо-католикы, і греко-католикы – а то уж цілком дивне, бо од початку была то церков униятска, а не інча.
Очывидні, то єдины такы знимкы, де видиме одраз цілу громаду села Поляны. Певно, тоты люде, якых видиме на знимках, не повірили бы, кєд бы ім оповісти о будучности полянчан. Бо то не до віры – же уж не будут єдины, же розділят ся, же поставлят сой і другу – православну – церков. І буде єдна война, і буде друга, і за сорок років буде великє розсіяня полянчан на вшыткы стороны світа… І товды полянчане уж не потрафлят зобрати ся так чысленні коло свойой церкви, як ту, на фотоґрафіі.
Днеска буде як раз о тым, як розсіяли ся на штырі стороны світа, як тот дрібен мачок, мешканці села Поляны. Щыро дякуєме за знимкы, якы нам прислал зо свого архіву Владек Максимович.