Іщы лем до пілночы 30. квітня/апріля 2018 p. мож голосувати на Лемківскы Варияциі Сестер Бочнєвич в конкурсі «Віртуальны Гушлі» на найліпше і найбільш інтересуюче музычне выдавництво 2017 р. (голосуваня проходит гев). В тогорічній едициі плебісциту участ бере більше як 80 платен з етнічном музыком з Польщы і зо світа.
Конкурс орґанізуваний є од 2003 р. Уж 15 раз то слухачы – любителі фольковой творчости, а не музычны журналисты ци жырі, можут оцінити, котра платня явит ся як тота «най» – найцікавша, найбарже захоплююча, занимаюча, найліпша до слуханя, гуляня ци співаня. Платня од Сестер Бочнєвич є о тілько выняткова і заслугує на мено найориґінальнійшой, што презентує лемківску музычну спадковину через клясичну музыку. Неє то мейнстрімова пропозиция, зато тым більшы слова узнаня належат ся артисткам, што пошырюют таку форму. О кілько легше презентує ся русиньску музычну традицию через фольклор, фольк та фузиі фольку з роком або попом, видно по тым, што мало котрий ансамбль одважыт ся выйти поза окрислены схемы. Творіня і аранжуваня музыкы інспіруваной лемківскыма народныма піснями в каждий інчий спосіб (нп. джаз, клясика, електро) то амбітна задача, а в звязку з тым переважні не так отверто і охочо принимана через публику.
Яка є ґенеза Лемківскых варияций?
Рамона і Наталия Бочнєвич: Одколи основали сме ансамбль Сестры Бочнєвич, мріяли сме про тото, жебы побільшыти склад і вказати музыку, котра грат в нашых серцях. Зачынали сме од вокально-гушльового дуету, пізнійше разом з татом, Адамом Бочнєвичом, створили сме тріо. По пару місяцях спільной діяльности дакус змінили сме форму ансамблю і до спілпрацы запросили сме камаратів з музычных студий. Наш дует разом зо смыковым квартетом вказал шырше звучыня лемківскых творів. Спільна гармонія і експресия з каждым твором, пробом і концертом зближала ся до музыкы, котру чуєме.
На кружку найдеме 10 творів. Ци од зачатку мали сте думку на цілу платню?
На початку зродило ся Ой, верше, мій верше, товды іщы як окремий і незобовязуючий до ничого твір. Зачынат ся розбудуваным вступом оркєстры, по котрым входит перенимаюче сольо сопрану і мезосопрану. Ціліст кінчыт ся прекрасном, вельоголосовом стрічком хору з акомпаніяментом оркєстры. Під конец академіцкого 2015/2016 рока Наталия в рамках головного предмету – хоральной дириґентуры, мала подати пропонуваний твір на свій маґістерскій диплом. Товды явила ся думка, а радше мрія, што файні бы было, коли бы Рамона написала твір, а Наталия ним задириґувала. Мріял ся нам твір з оркєстром, хором і солистами, такій, котрий в каждій части мал бы інчий характер і вказувал ріжны, вельобарвны страны лемківской музыкы. По вступній акцептациі професорів вязли сме ся до роботы.
Дальшыма частями, котры паралельні были компонуваны, сут Увертюра і Сама я ружу садила. Увертюра є вступом до цілого твору, грає го смыкова оркєстра з додатком клярнету і пілперечного флейту. Схоснували сме в ним співанкы Горі малинячком та Кєд мі пришла карта. Гармонічні сут барз подібны і прото сме іх получыли в єдно. Сама я ружу садила выбрали сме з двох причын. По перше, як вшыткы Лемкы, любиме вальці. Могли сме получыти манєру віденьскых вальців з лемківскым вальчыком. По другє – тоту співанку разом з родичами все граме на весілях вчас очепин. То така наша родинна традиция.
Дунаю, дунаю то єдиний на платни твір a cappella. Чом так?
І тоту співанку выбрали сме не через припадок. Хоц на платни заспівано лем пару стрічок, то вшыткы знают, што має она вельо версий і є то свого рода музычна істория. На розмаітых родинных імпрезах, ватрах, весілях, коли приходит час спільного співаня, тота співанка явит ся все. А же має в собі тілько чудовых, гармонічных можливости, то жаль было єй не схоснувати. Зробили сме єй выключні для хору і двох мужскых голосів сольо, жебы утырвалити, а денекотрым приближыти традицию лемківскых співів. Коли мали сме скомплетуваны уж штырі части партитуры, вказали сме єй професорам. То было необхідне, бо николи скорше нихто вчас маґістерского диплому з хоральной дириґентуры не одважыл ся задириґувати тілько што скомпонуваным твором і то іщы в так ориґінальным языку.
До выступу заанґажували сте Камеральний Хор Академіі Мистецтв в Щеціні, Седінум Чамбер Окрестра та солистів. Особы незвязаны з лемківском культуром. Як реаґували на так непересічний репертуар?
Пробы з нима принесли нам вельо віры і надіі. Уж вчас першых стріч Наталия як дириґент была прошена докладні пояснити вшыткым цілий текст. Каждий хотіл знати, про што співат. Незвычайне было тото, што выконавці нагваряли і приводили дальшы особы до спілпрацы. Так сподабал ся ім твір, што самы хотіли го як найліпше выконати вчас диплому.
Дальшы дві части створили сме на початку 2017 р. Кєд я в поли то част, в котрій сольову партию гушель з товаришыньом оркєстры грат Рамона. Є то подумане як част з варияциями. Можна в ній почути варияцию на сім осмых, інспірувану балканьском музыком, варияцию, котра хоснує інструменты як ехо ци фляжолеты з додатком басовых смыковых інструментів. Пісня, котра є головном темом, была єдном з улюбленых пісен Рамоны з платні ансамблю Лемковина. Остатньом частю є Ей, заграйте, гудаци. То уж типова музычна забава. На сам заклик Ей, заграйте, гудаци з тяжкым басовым звуком входит смыкова оркєстра імітуюча басы в народній капели. Пізнійше головну тему грают дуты інструменты, што тіж часто стрічат ся в народных піснях. На кінци є приспішыня і шумне закінчыня.
Выміненых шіст творів было успішні запрезентуваных перед комісийом. Потверджыньом, же успішні, є найвысша нота з еґзаміну Наталиі – ґратулюєме. Як ся вказало, не был то конец пригоды з Лемківскыма Варияциями.
Згаджат ся. Разом зо Стоваришыньом «Руска Бурса» та радийом ЛЕМ.фм рішыли сме записати твір в формі авдийо, тым більше же повело ся достати на тото дотацию Міністра Внутрішніх Справ і Адміністрациі. До жолтня/октобра 2017 р. Рамона написала іщы три камеральны части: На поточку-м прала, Не мелем, не мелем і Тыха вода. Тоты пісні вплетено в цілий нарис твору, а выконаны были через особы, котры постійні спілпрацуют з ансамбльом Сестры Бочнєвич. На поточку-м прала то част выконана артикуляцийом піццикато, значыт струны шарпле ся пальцьом. В тій части переплітуют ся разом аж штырі народны творы, але не здрадиме наголовків вшыткых. Най то буде несподіванка. Не мелем, не мелем то част запрезентувана як лемківскій польонез. І того твору не выбрали сме припадково. Рамоні лишыл ся в памяти з двох причын. По перше, коли наш тато бере ґітару і співат в хыжы, то все інтонує тоту співанку і дакус при нагоді з ньом фіґлює. По другє, раз в дітиньстві в бабы в Креници ходили сме на лекциі лемківского языка до пана Петра Мурянкы і при букві Л він заспівал нам тоту пісню. Нашом домашньом задачом было навчыти ся єй на памят з правильном вымовом буквы. Через тото, же тота пісня была взята до увагы, Рамона хотіла, мож бы речы, єй упамятнити, як єдну з найбарже лемківскых і маєстатичных співанок, якы знат.
Тыха вода скомпонувана была дост пізно. Хоц написана на приповідкову «остатню хвилю», то в голові сідила уж од давна. Хотіли сме вказати тоту пісню од інчой страны, інакше як все ся ю презентує. Рамона зосередила ся на тексті, котрий бесідує о скомплікуваній і несполненій любови. Тото хтіла оддзеркалити в музыці. Піаніно, гушлі і басчата творят прекрасний климат, а сольовы голосы будуют цілу драматурґію той части.
Як бы сте підсумували ціліст Лемківскых Варияций?
То твір збудуваний з девятьох кавальчыків істориі. Кажда част має свій характер і причыну. Може і зміст пісен не єст зо собом повязаний, але лучыт іх тото, што сут то части нашого лемківского і клясичного жытя. Єднают ся в ціліст і вказуют, як вельо факторів мало влияня на тото, яку музыку твориме тепер.
Іщы пару років тому ани бы сме ся не споділи, же Рамона напише твір, а Наталия ним задириґує, і же в проєкті участ возмут хор з солистами, і што більше – же буде то приняте з направду великым ентузиязмом і радістю. Очывидні, апетит збільшат ся в міру іджыня, зато наступны пляны помалы родят ся в нашых головах. На певно хочеме в найблизшым часі награти платню Сестер з нашыма новыма творами. А нашом мрійом є вказати Варияциі шырокій публиці. Над тым тепер робиме.
А мы, як слухачы, ждеме нетерпеливі на тот момент! 🙂
Коли хочете підперти діяльніст Рамоны і Наталиі Бочнєвич і выразити своє захопліня іх творчістю, можете зробити то барз легко – старчыт інтернетово оддати свій голос на платню Лемківскы Варияциі. Голосуєме за тым мотузком.