Днес, т.є. в віторок 26. квітня/апріля, o 11.00 год. президент Польской Республикы – Анджей Дуда, стрітил ся в Президентскым Палаци з жыючыма в Польщы представниками нацийональных і етнічных меншын, якы входят в склад Спільной Комісиі Уряду та Нацийональных і Етнічных Меншын (СКУтНіЕМ).
Як повіл президент, была то перша його так велика стріча з меншынами, якы жыют в Польщы. В своім выступліню підкрислял, як важном задачом єст будуваня і зміцняня спільноты, котром сут державляне Польщы. Зазначыл, же єдном з найціннійшых вартости єст факт, же Польща єст монолітичном державом і же неє в ней конфліктів на нацийональным, або етнічным фоні. Додал, же николи не згодит ся на такє і все буде протів тому протестувал, жебы в Польщы явил ся шовінізм і буд-якы фобіі на нацийональным фоні.
Дальше бесідувал тіж, же треба закликувати до спільной пошаны та пошаны для культуровой окремости, бо іх в істориі Польщы все было вельо і они будували польску культуру – польску в розумліню, же находит ся в Польщы і складат ся з вельох ріжнорідности, якы взаімно ся переплітают.
Польскє законы вызнают нацийональныма меншынами: білоруску, ческу, литовску, німецку, ормяньску, словацку, украіньску та жыдівску, а етнічныма: лемківску, караімску, ромску і татарску. В розумліню уставы, ріжниця медже понятьом нацийональной і етнічной меншыны єст критерия ідентифікациі з нацийом зорґанізуваном в другій державі. Од січня/януара т.р. в Соймі тырвают роботы над громадяньскым проєктом, якого цілю єст вызнаня Шлезаків за етнічну меншыну.
Рафал Бартек, представник німецкой меншыны та спілведучий СКУтНіЕМ, припомнул, же в Польщы єс 58 ґмін і 1218 місцевости, в котрых введено двоязычны назвы. Такы таблиці находят ся і на Лемковині, м. ін. в Конечній, Ждыни, Ґладышові, Ріпках ци Білянці.
Спільна Комісия Уряду та Нацийональных і Етнічных Меншын была покликана в 2005 році на основі закону о меншынах. За задачу мат выдаваня опіній і дораджаня в справах тыкаючых ся меншын. Творят єй представникы выміненых в уставі міністерств та представникы нацийональных і етнічных меншын. Актуальныма членами Комісиі зо стороны лемківской меншыны сут од 2014 др Мирослава Копыстяньска і проф. Штефан Дудра. В роках 2005-2014 лемківску меншыну репрезентувала др габ. Олена Дуць-Файфер, яка на спільным засіданю парляментарной Комісиі Нацийональных Меншын і Спільной Комісиі Уряду та Нацийональных і Етнічных Меншын, присвяченым 10. річници схваліня закону о меншынах з 6. січня/януара 2005 р., за свою долголітню успішну роботу на ниві підтримуваня лемківской етнічной достоменности, освітовых і культурных задач, отримала од Сойму почестну грамоту.
2015 рік был нагодом на підсумуваня минулых 10 років, коли діє спомнена устава. З той нагоды в цілій Польщы проходили стрічы, конференциі, дискусийны панелі, на котрых вели ся бесіды о єй великым значыню для меншын і реґіоналного языка, але і критичным пізріню на єй недосконалости. Своє торжественне засіданя з нагоды 10 років од першой стрічы (21. вересня/септембра 2005 р.) мала тіж Спільна Комісия Уряду та Нацийональных і Етнічных Меншын, котра 22. вересня/септембра 2015 р. зышла ся на ювілей свойого 10-літя в Канцеляриі Презеса Рады Міністрів Польской Республикы, де грамотами од товдышнього Міністра Адміністрациі і Цифризациі, Анджея Галіцкого, были нагороджены вшыткы бывшы і актуальны члены Комісиі з меншыновой стороны. Комісия не забыла тіж внескувати до президента о державны нагороды для выдатных осіб, котры од років ден-по-ден причыняют ся до збережыня спадковины меншын в Польщы. Президент Польской Республикы, Анджей Дуда, за охорону і розвиток культуровой достоменности нацийональных і етнічных меншын нагородил в тым дни шіст осіб, посеред котрых нашол ся выдатний лемківскій композитор, дириґент, мультіінструменталиста, але тіж народний діяч, писатель і пречудовий інтерпретатор вершів Івана Русенка – Маестро Ярослав Трохановскій, нагороджений президентом Золотым Крестом Заслугы.
фот. Анджей Грехоровіч/ КППР
Выступліня президента Анджея Дуды на днешній стрічы можете обізрити долов.