Пишу тоту статю як реакцію на паніку, котра выникла по выголошіню представителів русиньской і україньской народностных меншын на сполочнім їднаню орґанізованім Урядом влады Словацькой републікы 25-го марца 2015 р. в Баньскій Быстріці. Авторы статей, котры были дотеперь публікованы, не постерігли єдну основну річ: во выголошіню ся пише о двох окремых народностных меншынах!
Представителі україньской меншыны ся на засіданю намагали історічныма арґументами доказати, же Русины і Українці суть єдна і тота сама народность. Єдным із їх головных арґументів было то, же Александер Духновіч писав о трьох выходославяньскых народах – великоруськім, малоруськім і білоруськім. На то єм зареаґовав так, же такы історічны арґументы не суть релевантны, бо знаме найти копу іншых, котры доказують точно опак. Як приклад єм повів Адолфа І. Добряньского, котрый ся по зачатю українізачного процеса на Галичіні в половині 19-го столітя выразив, же ся одрікать синьо-жовтых фарб, і же за свої фарбы принимать фарбы вшеславяньской триколоры. Тым Добряньскый ясно одокремив русиньскый народ од україньского!
Уряд нас далше вызвав, жебы сьме задефіновали проблемы, котры береме за потрібне до будучности рішыти. Вытолковали сьме 4 основны проблемы, з них за найвекшый сьме означіли термін „Русин-Українець“, котрый ся хоснує нелем в назві орґанізації Союз Русинів-Україніцв, але і в літературі, пресі, розгласі і под. Є то маніпулатівный інштрумент на выкликаня дойму, же Русины і Українці суть тото саме. Предеса ОСРС Андрій Ліґа дав ку тому барз добру арґументацію і чіслами доказав, же і тото овпливньовало много людей перед переписом жытелів у 2011 р. Я доповнив, же термін „Русин-Українець“ маніпулує і людей іншых народностей. І в Братіславі ся мі з часу на час стане, же ся ня люди звідують: „Як ся мають Українці?“ Причінов того, же собі нас мылять, є нещастный термін „Русин-Українець“, котрый сьме радікално жадали перестати хосновати. Наконець єм іщі повів єден арґумент: кідьже не знам російскый ани україньскый языкы, бо єм ся їх в школі не учів, так україньскому языку маю проблем розуміти. Україньскы статі ани не чітам і україньску бісіду (новости, відео ітд.) не розумлю. Повів єм, же то про мене далшый доказ, же не єм Українець. Українець розуміє свому языку. Я україньскому не розумію.
Наконець сьме были выкликаны, ці ся найде дашто, на чім представителі обидвох меншын можуть ся доїднати. Так выникло выголошіня, яке было публіковане на сайті Уряду влады. Выголошіня до обсягу є лем обще і шыроке, про дакого нич небісідуюче. Його одпорцьове суть того погляду, же леґітімізує Союз Русинів-Українців (Правда є така, же Союз вызнавать і Уряд влады як представителів україньской меншыны. То реаліта.). Я але іншого погляду. У выголошіню виджу дві позітіва: Перше є до вонка – дає сіґнал, же ся ту між собов не бєме. Друге позітівум, і то є основне, то є, же у выголошіню ся дословно пише о двох народностных меншынах і то на веце місцях. То причіна, чом можу выголосити, же нас і представителі україньской народности, без огляду на їх леґітіміту, конечно по 25 роках од револуції беруть як окрему народность. Котров самособов сьме. Бо маєме свій властный русиньскый язык і русиньску културу!
Мілан Піліп
ТЕКСТ НАПИСАНИЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА