Треба признати, же то не є великый кіногіт позерати пленарны засіданя Европского парламенту. Але не є на шкоду з часу на час дакус ся інтересовати о то, што ся там властно діє. Так ся чоловік може дізнати наприклад то, же ся там, якбач першый раз в історії, бісідовало о Русинах.
Єдным дыхом треба додати, же сьме о Русинах в пленумі Европского парламенту чули не з тых уст, з котрых бы ся жадало. Але подьме шумні по порядку.
Бісіда є о выступліню мадярьской евродепутаткы Жужаны Борвендейґ, котра представлять ултраправіцьову партію Рух наша отцюзнина (Mi Hazánk Mozgalom) із 11-го фебруара того року. Їй політічный субєкт є членом політічной ґрупы Европа суверенных народів, де найдеме такы партії як німецьку Alternative für Deutschland, польску партію Nowa Nadzieja ці словацькый рух Republika. А суть там і далшы „тромфы“. Выставна скриня сучасного европского правіцьового радікалізму.
Сам Рух наша отцюзнина одышов од партії Jobbik, котра уж была про них мало правіцьова, розумій есктремістічна. Треба было притвердити. Минулый рік председа руху Ласло Тороцькаї повів, же покля бы Україна вдяка войні заникла, Рух наша отцюзнина бы собі робив претензії на Закарпатьску область Україны.
Але вернийме до того, што бісідовала мадярьска евродепутатка пару днів тому. Окрім того, же выступала проти далшого фінанцованя Україны, і треба ся бавити о перемірю, мірі – самособов, без інштрукцій, якым способом то досягнути, Жужана Борвендейґ вытягла карту Мадярів, жыючіх на Підкарпатю, а так само Русинів.
Што повіла мадярьска евродепутатка? Допереду оправдам ся тым, котры по мадярьскы розуміють добрі, але вірю, же фундаменталны річі інтерпретую правилно. Подля депутаткы Европского парламенту Мадярьско не може зречі ся забезпечіня права на самовызначіня про підкарпатьскых Мадярів і Русинів. Повіла то в повязаню з мірным закінчіньом войны, і одкликовала ся при тім і на референдум із 1991-го року.
Евродепутатка вже не бісідує лем о правах народностных, але о праві на самовызначіня.
То є тот референдум, якый проходив у Закарпатьскій области Україны, в котрім ясна векшына голосовала за автономію краю в рамках незалежной Україны, і на котрый ся пак в Києві знаме што – выкашляли.
Звернийме увагу, же мадярьска евродепутатка вже не бісідує лем о правах народностных, але о праві на самовызначіня. Таке право уж зо собов несе дакус важнішы дослідкы. Самособов, покля то не бісідує представитель великой і силной політічной партії, не мусиме то брати серьйозно. Але кедь то говорить представителька хоць малой (затля), но такой партії, котра одкрыто робить собі претензії на теріторію Підкарпатя, аж так з гумором бы єм то не брав.
Могли сьме ся потішыти, же в Европскім парламенті наконець хтось спомянув собі і на Русинів, але тото на потішіня берз не є.
При куртій аналізі можеме сконштатовати два важны факты. По перше, довгодобе нерішіня русиньскых прав на Україні, а послідніх уж веце як десять років топтаня і по правах іншых меншын, включно Мадярів на Підкарпатю, зохаблять рыбник прав народностных меншын екстрему.
По друге, довгодобе іґнорованя тых проблем із боку европского політічного середнього току – „мейнстріму“, докінця закрываня оч перед тым і теперь, кедь є Україна кандідатьска країна, так само зохаблять тот рыбник екстрему. Традічны політічны партії – наліво і направо, собі на нас ани не спомянуть, і кедь суть із країн, в котрых жыєме і мы.
Намісто того, жебы вырішыти проблемы, на котры 35 років звертають увагу Русины, проблемы, на котры послідню декаду звертають увагу Мадяры на Підкарпатю, в Києві звекшують тиск в папіняку, а в Бруселі є моментално стан сліпоты.
Можеме собі дати вопросы. Кому властно помагать, кедь тот рыбник зохабляють екстрему? Якы рыбы в нім кормлять. І чом властно? Русинам ани Мадярам на Підкарпатю, котры хотять жыти в мірі, і лем хотять свої права, тым стопроцентно ани в Києві, ани в Бруселі не помагають.
Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Жрідло фотоґрафії: Pixabay.com.