Од фрустрації аж до кшефту

Фрустрація мадярьскых політічных представителів на Словакії мусить быти велика. Уж довго їм не іде карта, головно тым, про котрых є Віктор Орбан іконов. Но чіны, котры в тій фрустрації роблять, їх скоріше дефінітівно погреблять, а не поможуть.

Чісло Мадярів на Словакії іде каждым списованьом жытелів долов, а не помогло їм ани то, же просадили, гей, головно они то хотіли, жебы в списованю у 2021-ім році были два вопросы на народность. Резултат быв знова такый, же є їх менше, як в році 2011.

Політічна репрезентація є на тім так само, кедь не гірше. Мадярьскы політічны партії мали все од 1993-го року своїх представителів в парламенті, і кедь партії ся мінили. А так само мали все од вступу Словакії до Европской унії своїх представителів у Европскім парламенті.

Партія мадярьской комуніты, як была послідня назва той партії, не має свого депутата в парламенті од 2010-го року, коли ниткы од мадярьской політікы почала веце тягати партія Most-Híd, яка не тягла за Орбаном, а давала простор і про іншы меншыны ці майоріту. Лемже уж ани Most-Híd не доказав ся дістати в році 2020, по коалічній владі з Робертом Фіцом і його партійов, до Народной рады.

Од 2019-го року уж є минулостьов і то, же словацькы Мадяры мають представителів у Европскім парламенті. Не перешла ани Партія мадярьской комуніты, ани Most-Híd. Не помогли пак ани пробы, по неуспішных про Мадярів выборах у 2020-ім році, злучіти партії, жебы знова створити єдну міцну мадярьску партію, як то было меджі роками 1998 – 2009. Властно то скінчіло фіаском.

Тото, што мало быти єднотне, ся розпало іщі перед выборами у 2023-ім році, коли з новой Мадярьской аліанції одышли перед выборами членове бывшой партії Most-Híd, проорбановске крыло своїма кроками выпоклонковало „мостяків“, якы были все веце за співпрацу народностней і проевропскы орьєнтованы, а так у выборах знова дішло ку неуспіху.

Most-Híd днесь практічно не існує, а Мадярьска аліанція, котра уж є голодна по моци – тото крыло мадярьской політікы на Словакії не є в парламенті од року 2010, фрустрована, же за 14 років властно лем іде долов водов, а іщі ани не знать заборонити асімілації Мадярів, вырішыла якбач про salto mortale. Різіковати вшытко, а зробити холем добрый кшефт.

То неспохыбнительный факт, же без мадярьской політічной репрезентації, котра ішла до влад Мікулаша Дурізнды, бы сьме днесь не мали Словакію в Унії, ани в НАТО. Помогала будовати демократічну Словакію, а зліпшовати і условії про меншыны.

Зато є аж траґікомічне днесь видіти, же тота часть мадярьской політічной репрезентації, котру іщі холем дакус видіти в публічнім просторі, зачала быти тихым підтримовательом коаліції, котра з булдозером розбивать многы демократічны фундаменты, а так само атакує партнерів з Унії і НАТО.

Днесь представителі Мадярів не мають проблему з ничім, і кедь в минулости кричали при вшыткім. Жадна голосна крітіка з їх боку односно влады не існує. Нажаль, видіти то было мож і на посліднім засіданю народностного выбору, коли з мадярьскых актівістів стали тихы асістенты.

Не чудо, кедь за помочі Орбана з Фіцом доїднали, же новый уповномоченый буде з їх політічного крыла, кедь далшый сідить на Міністерстві школства, кедь Фіцо, котрый зрушыв Раду влады про народностны меншыны в році 2012, теперь оголошать створіня Рады влады про народностны меншыны. То суть факты, котры не суть жаднов таємніцьов.

А пак ту маєме і далшы інформації, іщі непотверджены, же якраз Мадярьска аліанція хоче овладнути і народностне высыланя в днешнім RTVS через свого чоловіка, же рихтують зміны у Фонді на підпору културы народностных меншын так, жебы знова здобыли хосен лем про себе, і то як у фінанціях, так у ряджіню фонду, а могли бы сьме продовжовати.

Навеце, они не мають проблему обыйти іншы меншыны в такых їднанях о темах, котры дотулять ся вшыткых. Мадярьска аліанція є днесь Фіцова аліанція, а то лем зато, же вычули, же мають іщі шансу зробити даякый кшефт.

Кедь ся не знають дістати до парламенту, што не є запричінене лем асіміалційов Мадярів, їх політічнов розбитостьов а смотріньом на Орбана, але і тым, же днесь словацькы Мадяры смотрять уж веце і на іншы політічны афініты, нелем народностну, пак вырішыли раны з фрустрації гоїти холем тым, же іщі подосаджують своїх людей, де лем можуть, і спробують як протиціну за тиху але ясну підпору сучасной влады овладнути то, што ся дасть.

Радо бы єм припомянув, же то дочасне. Влады ся черяють, а з нима і далша шырша ґарнітура. Словацькы Мадяры, підкреслюю, же не вшыткы, ся од фрустрації з того, же суть давно за політічным зенітом, дістали аж до кшефтованя.

Тот кшефт може быти тото посліднє, што досягнуть. Тото не підниме їм ани преференції, посмотьме ся на траґічны резултаты председы Мадярьской аліанції Крістіана Форро, котрый кандідовав на презідента, а не мав підпдору ани в мадярьскых окресах, а нияк таков роботов не заставлять асімілацію.

Спамятати ся може быти по перекрочіню віртуалной, але ясной граніці, што є іщі нормалне в демокрації, пізно.

Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Жрідло фотоґрафії: Golnar Sabzpoush Rashidi.