В суботу, 21. фебруара 2015 р., в Крайній Быстрій, русиньскім селі коло Свідника, одкрыли з нагоды першой річниці од смерти памятник родакови Васильови Білякови, вызначному комуністічногому функціонарьови і політікови русиньского походжіня. Памятник але не вытримав до другого дня. Село Білякови уділило і честне гражданьство „in memoriam“.
Одкрытя памятника выкликало неґатівны реакції Інштуту памяти народа (Ústav pamäti národa) і політічных арештантів. Высокый комуністічный фунцкіонарь ся підписав під позываче писмо про войска Варшавского договора, котры закінчіли в бывшій Чехословакії возродный процес в 1968 році. Лем в першых днях окупації умерло коло сто людей. Біляк быв таксамо вызначнов особностьов слідуючой „нормалізації“ сполочности. За свої чіны ниґда не быв судженый і умер в Братіславі перед роком як 96-річный.
Ондрей Крайняк, шеф Інштітуту памяти народа повів, же одкрытя того памятника бере як высміх політічным арештантам і вшыткым демократічным силам. Памятник означів за хвору ініціатіву, з погляду вырівньованя ся із періодом несвободы за єднако небеспечну як оправданя націстічных переступств. Інштітут ся подля його слов не буде призерати на то, як в дослідку страты памяти з бывшых пронаслідователів ставають ся новодобы жертвы. На одкрытя памятника пришло і много сімпатізантів і членів Комуністічной партії Словакії, ці радікалной марксістічной партії „Vzdor“. Председа комуністів докінця бісідовав о тім, же „інтернаціонална поміч была необхіднов,“ думаючі тым рік 1968.
Памятних не зохабив холодныма ани двох кошыцькых актівістів – вытварника Петра Калмуса і Любоша Лоренца. Іщі в суботу вечур пришли до села, памятник нафарбили червенов фарбов і придали напис „свиня“. Калмус, котрый є знамый з многых протестных подій, наприклад і проти скулптуры Святополка на замку в Братіславі, ці скулптуры Естергазія в Кошыцях, повів, же одкрытя памятника бере за дашто абсурдне, што переступать Конштітуцію. Заєдно ся звідав, ці собі знаме представити, жебы ся будовали в Німецьку по селах памятникы членам націстічной NSDAP.
Припад теперь рішыть поліція. Но не рішыть, як міг быти збудованый памятник Васильови Білякови, а то, же быв „пошкодженый чуджій маєток.“
Петро Медвідь
Фото: Facebook
ТЕКСТ НАПИСАНИЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА