Русины зышли ся у Свіднику, жебы одсвятковати свій день

В неділю 11-го юна 2023-го року словацькы Русины зышли ся у Свіднику, жебы одсвятковати свій день – День Русинів Словакії. Офіціалны цілонародны святкованя тот рік проходили в місті, котре лем од марца є офіціално другым русиньскым містом в Словацькій републіці.

Головный орґанізатор події, Русиньска оброда на Словеньску, тогорічны святкованя приготовив у співпраці з Містом Свідник, Піддукляньскым освітнім центром у Свіднику, і містнов молодежнов орґанізаційов Молодый Свідничан.

Почало ся молитвов

Проґрам святковань пополідне почав на цінтері коло Ґрекокатолицькой церькви Божой мудрости, де є похованый маковіцькый соловій, русиньскый будитель Александер Павловіч.

Ку гробу Павловіча положыли вінці представителі міста, містных орґанізаторів  і Русиньской оброды. Жытелі Біловежі, де Павловіч єден час быв священиком, заспівали і задекламовали при гробі будителя знамый стих Коли муровали білу Маковіцю.

По Павловічовім стиху православны священици – містный парох отець Йоан Совіч і отець Петро Савчак, одслужыли панахіду за Александра Павловіча, по котрій отець Петро приговорив ся участникам, і підкреслив актуалность жывота і творчости там похованого будителя.

Пак офіціално привітав вшыткых на події Володимір Противняк, член Выконного выбору Русиньской оброды, і подяковав, же на свято Русинів пришов і голова Світового конґресу Русинів Штефан Лявинець, як і член Світовой рады Русинів за Румунію Ґеорґій Фірцак.

По тых словах вже ішла кройова маніфестація по улічках Свідника з русиньскыма прапорами, зо співом аж до Дому културы, де продовжовав ґалапроґрам.

Свідник – друге русиньске місто

Ґалапроґрам ку Дню Русинів Словакії быв наперед планованый на пішій зоні, но з причіны злой погоды орґанізаторы вырішыли зробити го наконець в Домі културы. Тот быв обсадженый публіков до посліднього місця, а многы ани не нашли уж про себе сиджіня.

По словацькій і русиньскій гімні одзвучав вірш Людмилы Шандаловой, домашньой русиньской писателькы, з назвов Карпаты, Карпаты, і пак уж гостів привітала модераторка Маріянна Железна. Святочно одкрыти ґалапроґрам попросила Михала Ґоріщака – заступника пріматоркы Свідника, Володиміра Противняка за Русиньску оброду, і Штефана Лявинця за Світовый конґрес Русинів.

То, же Свідник став другым русиньскым містом на Словакії, по Меджілабірцях, акцентовало ся і в приговорах. Ґоріщак так само підкреслив, же місто хоче розвивати русиньску културу і язык, а в матерьскых і основных школах уможнює місто навчаня русиньского языка, котре уж і теперь в дакотрых школах реалізує ся. Конець свого приговору повів по русиньскы.

Так само Володимір Противняк поґратуловав Свідничанам ку тому, же голосили ся ку Русинам і здобыли потрібны процента населіня міста, жебы днесь Свідник міг быти русиньскым містом.

Председа Світового конґресу Русинів у приговорі в повязаню з тым, же тот рік святкує ся і 30 років Словацькой републікы, припомянув, же Словакія є країнов, котра дає Русинам безпечность, ґаранцію їх прав, уможнює їм ся розвивати, што є барз важне.

Одпрезентовала ся русиньска будучность

По приговорах і святочнім одкрытю вже наслідовав ґалапроґрам. Орґанізаторы тот рік збудовали проґрам не на професіоналных умелцях, але на дітячіх і молодежных ансамблях, што было барз добрі, бо вказало ся, же Русины на Словакії мають новы поколіня, талентованы діти, котры далше сохраняють і розвивають нашу културу, а тым мають Русины і свою будучность.

Ансамблі ці солісты были з веце реґіонів, зато краса русиньской културы вказала ся в цілім богастві мелодій, кроїв і діалектів.

В проґрамі выступали діти з Матерьской школы в Чабинах, Дітячій фолклорный колектів Маковічка із Свідника, школярі з Основой школы Коменьского в Свіднику, Вородайчік з Великого Липника, молодый співак Михаел Слук із своїм дідом, котрый го допроводив на акордеоні, Дітячій фоклорный колектів Шафолка з Народнов музиков Орішок, якы пришли зо Спіша, і Дітячій фолклорный колектів Хемлонячік з Гуменного.

Свідницьку публіку, котра пришла святковати День Русинів Словакії, чекав досправды богатый, понад двогодиновый проґрам. У фоає Дому културы участны могли посмотрити і малу выставу образів русиньскых малярів із збіркы Петра Микулы.

Святкує ся і на далшых місцях

Окрім офіціалных цілонародных святковань тот рік зорґанізованы были і далшы святкованя. в суботу 10-го юна проходили святкованя в Меджілабірцях, а в понедільок 12-го юна, коли офіціално День Русинів Словакії має своє місце в календарі, першый раз одбудуть ся святкованя і в Братіславі.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА