Третій процес

В тых днях появила ся інформація, же в Києві проходила стріча Цілоукраїньской рады церьквей і реліґійных орґанізацій з делеґаційов Цілосвітовой рады церьквей. Резултат стрічі є ясный. І наперек тому, же проходить война, на Україні не є реліґійного переслідованя. Досправды?

Так холем видить сітуацію голова Цілоукраїньской рады церьквей і реліґійных орґанізацій, єдночасно єпіскоп Україньской лутераньской церькви Вячеслав Горпинчук. Кедь даяке переслідованя є, то лем на теріторії, котру окупує Росія.

Но, при словах Горпинчука, котры цітовав офіціалный вебсайт рады, мож думати лем на дві можливости. По перше, лутераньскый єпіскоп є сліпый як патрон, а намісто шефованя в раді бы мав радше іти до очного доктора і робити з тым дашто. Або видить барз добрі вшытко, лемже бісідує так, як власти хотять.

Ани перша, ани друга алтернатіва не робить добре реноме церьковній раді, котра бы мала барз осторожно смотрити на проблемы окремых церьквей ці реліґійных орґанізацій.

Каждому, хто холем з літаку смотрить на церьковну сітуацію на Україні, є ясне, же од 2018-го року, коли презідент Україны Петро Порошенко „выбавив“ томос про Православну церьков Україны в Константінополю (цезаропапізм як з букваря), є тота церьков державов преферована. Аж так, же могли ся робити незаконны захопліня храмів Україньской православной церькви, і то без того, жебы з того были даякы проблемы перед законом. Законы в тых припадах якбач не існують.

По зачатку повноформатовой російской войны на Україні іщі веце нароснув тиск на Україньску православну церьков, і єдинов правилнов путьов є Православна церьков Україны. То є політіка державы. Правда, Київ нич таке не признать, але „по плодах“ мож познати.

Тадь захопліня храмів Україньской православной церькви набрали на іщі векшій інтензівности, безкарно, держава хотіла хоць і насилно выселити Києво-Печерьску лавру, Львівска область „заказала“ Україньску православну церьков, а могли бы сьме продовжовати.

Як можеме быти тихо як Русины, кедь знаме, же бити шапками по голові будуть і нашых Русинів, кедьже майже нихто на Підкарпатю дотеперь не перешов до державной церькви?

Так само є ясным знаком переслідованя лем єдной выбратой ґрупы людей то, же не є тыждня, коли бы не была разія у даякого духовного Україньской православной церькви, в даякім монастырю той церькви, жебы не зачали процес з дакым з той церьковной громады.

Ніт, абсолутно не спохыбнюю то, же хто робить на аґресора, колаборує, має за то нести одповідность.

Но не хоче мі ся вірити, же колаборнатів найдете лем в єдній церькви. Лемже разії роблять ся лем в єдній. Обвиніня з реліґійной ненависти ідуть лем на представителів той єдной церькви, хоць старчіть собі перейти Facebook представителів той „правилной державной церькви“, а пропозіцій на судны процесы бы быв повный міх.

Жебы не зохабити чітателя на похыбностях, не єм нияк заінтересованый до православя, кедьже єм ґрекокатолик. І так про мене ани тота днешня „правилна“, ани тота „неправилна“ церьков не є нияк близша.

Но вопрос ту стоїть іншак. Як можеме бісідовати о тім, же не є жадного реліґійного переслідованя на Україні, кедь оно є? І як можеме быти мы, люди, котры бісідують, же суть демократы, і же честують западны цінности демокрації і людьскых прав, тихо?

Навеце, як можеме быти тихо як Русины, кедь знаме, же бити шапками по голові будуть і нашых Русинів, кедьже майже нихто на Підкарпатю дотеперь не перешов до державной церькви? Будеме ся на то лем тихо смотрити?

Теріторія Підкарпатя была што до православной юрідікції все проблематічнов, каждый єй хотів. Спор існовав і в Масариковій Чехословакії, коли о тоту теріторію натігала ся Прага з Белеградом. Але не о тім єм хотів.

В децембрі припомянеме собі 110 років од початку такзваного Друрого Мараморош-Сіготьского процесу, в котрім судили австро-угорьскы власти православных Русинів лем зато, же стали православныма.

Адвокатів обвиненым Русинам хотіли робити і дві вызначны політічны особности. Томаш Ґарік Масарик, котрый став пізніше першым презідентом Чехословацькой републікы, якой теріторійов была і Підкарпатьска Русь, і втогдышній словацькый депутат в угорьскім парламенті Мілан Годжа. Бо знали, же процес є неоправданый, же ся топтать по їх правах.

Іншак, і втогды Русинів обвиньовали з колаборації з Російов. Процес заінтересовав цілу Европу, писало ся о нім.

А што днесь? Будеме чекати, аж покля зачне такый процес? Буде демократічный Запад тихо, бо война? Де суть граніці, што іщі може країна у войні робити? А найдеме днешніх новых европскых демократів, особности, котры бы Русинам в припаднім „третім процесі“ робили адвокатів?

Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА