Дочасне рішіня

Призначіня за апостольского адміністатора Пряшівской архієпархії владыку Петра Руснака, по тім, што Папа римскый Франціск прияв абсідкацію пряшівского архієпіскопа і метрополіты Йоана Бабяка, в очах многых выкликало чутя, же то рішіня на короткый час. Дакотры бісідовали о днях, тыжднях, місяцях. Но не мішайме дочасне з короткым.

Самособов то, же быв призначеный „лем“ апостольскый адміністратор, є ясный сіґнал того, же пряшівскый архієпіскопскый, але головно метрополітный столець ся іщі буде рішыти.

Можливостей є веце. За пряшівского архієпіскопа може быти наконець призначеный теперішній апостольскый адміністратор, може ним быти призначеный хтось іншый, а є і така можливость, же апостольского адміністратора вычерять лем далшый апостольскый адміністратор.

Треба собі ясно усвідомити, же призначіня апостольского адміністратора є дочасне рішіня, але то абсолутно не мусить значіти, же є то рішіня на короткый час. А головно, не в Пряшові.

Пряшівска єпархія, днесь архієпархія, має з такыма дочасныма рішінями богаты скушености, котры бы могла роздавати. Першый припад є кавза коло єпіскопа Штефана Новака. Мадярізатор. Пряшівскым єпархом быв од 1914-го року, но і кедьже нова Чехословацька републіка абсолутно не была ничім, о чім бы снив, втік у 1918-ім році до Мадярьска.

Хоць у 1920-ім році го Рим позбыв веджіня єпархії, жыв до року 1932, і в Пряшові ся то черяло од адміністратора до адміністратора.

Наперед быв адміністратором Николай Руснак, без єпіскопской хіротонії, пак вів Крижевацьку єпархію і вєдно з тым быв адміністратором у Пряшові владыка Діонізій Няряди, но і од 1926-го року быв за апостольского адміністратора призначеный владыка Павел Петро Ґойдіч. Тот зістав адміністратором і по смерти Новака, а за єпарху быв выменованый аж у 1940-ім році – наперек протестам Німецька і словацького войнового штату, котрым Русин не пасовав. Дочасне рішіня так тырвало 22 років.

В році 1950 приходить „зрушіня“ Ґрекокатолицькой церькви в Чехословакії з боку державы. Єпіскоп Ґойдіч вмерать у арешті в році 1960. Церьков офіціално не існує, также выхабме тоту капітолу і подьме до 1968-го року, коли є церьков обновлена.

Хоць жыє помічный владыка Василь Гопко, не діставать з Рима посаду нового єпархы. Апостольскым адміністратором – ордінарійом без єпіскопского рукоположіня, в році 1968 став на основі рішіня Рима Йоан Гірка. Тот є єдміністратором аж до року 1989, коли быв выменованый за пряшівского єпарху, і наслідно быв зачатком 1990-го року рукоположеный на єпіскопа. Тото дочасне рішіня тырвало 21 років.

Покля бы ся почас  адміністрованя владыкы Руснака добігло лем то, што было рокы стримоване, уж і то бы были великы крокы допереду про Русинів на Словакії.

Ніт, не очекую, же в даній сітуації, коли є Пряшів і метрополітным стілцьом, чекають нас дві декады з адміністратором. На другім боці надіяня ся на тыждні, ці місяці може быти барз наівне. Навеце, не то, коли буде новый архієпіскоп і метрополіта, теперь є найосновніше.

Выменованя апостольского адміністратора намісто архієпіскопа треба брати і як час якойсь крішталітації, выясніня собі сітуації, вычіщіня сітуації. І якраз тото про Русинів може быти найголовніше, не час, як довго то буде тримати.

Односины днесь емерітного архієпіскопа ку Русинам і русиньскым літурґічным текстам не были найліпшы, покля маєме быти діпломатами. Фасада была зроблена добрі, была і комісія про Русинів, і не знам што, жебы нихто нич не міг повісти. Але добрі знаме, як ся наприклад літурґічны тлумачіня стримовали, хоць были зроблены, як ся все нашли даякы проблемы, лем жебы штось не печатати.

Апостольскый адміністратор є в уряді пару тыжднів, коло того далше зістав братіславскым єпархом, але до роботы не пущать ся як даяка дочасна стафаж, але як правлячій єпіскоп.

Тот тыждень на стрічі із священиками з цілой Пряшівской архієпархії в Лютині навеце мав повісти штось, што є переломовым пунктом. Владыка Руснак мав повісти, же Русины не суть народ другой катеґорії, і же хоче, жебы ся приступ ку ним змінив.

Припомяньне собі, же на выданя чекать дакілько літурґічных книжок, а окрім того і цілый Новый завіт в русиньскім языку. Покля бы ся почас його адміністрованя добігло лем то, што было рокы стримоване, уж і то бы были великы крокы допереду про Русинів на Словакії.

Зато в нашім інтересі бы сьме ся ани не мали понагляти з тым очекованьом нового архієпіскопа, і радше бы сьме мали зохабити адміністратора робити свою роботу і, што є так само важне, помочі му, покля то буде потребовати.

Призначіня адміністратора є дочасне рішіня, но не мусить то значіти короткый період. І кебы то быв довшый період, в першім ряді най є добрі схоснованый і на благо Русинів. Чекали сьме на то довго. Теперь є шанса.

Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА