Картка з Терсту

Київ дістав в остатніх днях аж дві поздоровліня. Може картка з Криниці про ураїньскы власти не значіть нич, но картку з Терсту бы мали взяти серьйозно, покля хотять быти акцептованы в Европі.

Так то якось вышло. В тых самых днях, кедь в польскій Криниці проходив Світовый конґрес Русинів, в італійскім місті Терст проходив конґрес Федералной унії европскых меншын.

Хоць тоты конґресы нияк не суть повязаны, аж на то, же в унії маєме і єдну русиньску орґанізацію з Підкарпатя, дішли в своїх резолуціях ку тому самому резултату. І тым резулатотом є, же Україна бы мала вызнати Русинів, котры суть автохтонныма на своїй теріторії в сучасній Закарпатьскій области Україны.

Знаме, же загнаня резолуції од Світового конґресу Русинів знова якбач зістане будь без одповіді обще, або прийде одповідь, де ся одкличуть на україньскых академіків, і через їх теорії нам пояснять, же не можеме быти вызнаны. Такы одповіді уж нам пришли не раз, не двараз.

А є то і лоґічне, тадь україньскы академіци єдины у світі мають право рішыти о тім, хто є окремым народом, і хто народом не є, кедьже право на себевызначіня має подля україньской оптікы народ аж втогды, кедь то схвалять споминаны академіци на основі свойой наукы. Но а они то не схвалять.

Ку тому вшыткому ся іщі пак знова дізнаме, же сьме сепаратісты, рука Москвы, політічный продукт, а жаден народ. То уж не прийде з офіціалных орґанів, але охочо до того пустять ся україньскы журналісты, котры суть так само в тій темі світовым унікатом, вєдно з україньскыма академіками.

Но поштарь тот раз задуркать на двері в Києві двараз. Бо резолуція приййе і з Терсту. І не є то резулуція од Русинів, але од представителів 41 европскых меншын, котры у Федералній унії европскых меншын мають членство. А докінця суть там членами і народностны орґанізації з Україны.

Кебы Русины были сепаратістами, кебы хотіли торгати державу, пак їм од той державы не є треба, жебы їх вызнала.

І што теперь? Повідять україньскы власти, академіци, журналісты, же ціла Федерална унія европскых меншын є рука Москвы? Або же 41 европскых меншын суть сепаратісты, котры хотять одрізати з Україны? Припадно, же вшыткы европскы меншыны приступили на політічный продукт – політічне русинство?

Спробовати бы то могли, но в тім припаді ся вже не поставлять лем Русинам, але орґанізації, котра має понад 70-річну історію, котра є повязана з Радов Европы, і яка допомогла тому, жебы Рада Европы прияла два важны меджінародны документы, котры Україна сама добровольно підписала – Рамковый договор на охорону народностных меншын і Европску харту реґіоналных або меншыновых языків.

Каждому, хто знає нараховати холем до пять, мусить быти ясне, же таке штось собі уж Україна дозволити не може, бо сміхы бы вже робила сама зо себе нелем перед Русинами, але перед цілым світом.

Ніт, нихто не є сепаратістом, хто жадать вызнати Русинів як окремый народ, хто жадать признати їм вшыткы народностны права, котры Русинам на їх прадідівскій землі належать. Є то скоріше наопак. То, же Русины жадають свою акцептацію, своє вызнаня на Україні, свідчіть о тім, же нич торгати, а уж нияк не будьяку державу, не хотять. Кебы Русины были сепаратістами, кебы хотіли торгати державу, пак їм од той державы не є треба, жебы їх вызнала. Пак бы над тым могли махнути руков, нич не жадати, і робити своє.

Іронійов судьбы є, же якраз в часі, коли до Києва ідуть поздоровліня аж з двох конґресів, жебы вызнати Русинів, в Ужгороді державный орґан, котрый має в назві етнополітіку і слободу совісти, зробить округлый стіл з мешнынами, де Русинів ани не закличуть.

Є то далшым потверджіньом того, же Україна має народностны меншыны, а пак суть Русины, котры про Київ не існують і спокійно їх мож проіґноровати на їх властній історічній землі.

В часі, коли округлый стіл проходив якбач іщі карткы з Криниці і Терсту не стигли прийти до Києва. Но україньскы власти бы собі по поздоровліню з Терсту мали усвідомити, же на них не смотрять лем Русины, але же на їх діяня односно Русинів смотрить ціла демократічна Европа народностей. А робити собі з ньой фіґлі, іґноровати єй, бы єм в припаді, же ся Україна хоче выбрати десь до Европы, не пробовав.

Одповідь на картку з Криниці будуть чекати лем Русины, но одповідь на картку з Терсту буде чекати ціла меншынова унія, котра днесь задуркала на двері в Києві, але покля ся двері не одкрыють, може задуркати і в Штрасбурзі. То ся пак з того україньскы академіци не вымотають.

Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радія lem.fm. Жрідло фотоґрафії: filatelia-album.sk.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА