Дуць-Файфер, Головчак і Маестро Трохановскій. З іх творами стрітили ся тогорічны матуристы

До тогорічной матуры з лемківского языка 10. мая приступили дві учениці ґорлицкых середніх шкіл. Хоц в попередніх роках было так, што матуральный аркуш публикуваный был через Центральну Еґзамінацийну Комісию такой одраз по еґзаміні на єй офіцияльным сайті, того рока наша редакция мусіла сама опросити ся о доступ до задач і згоду на іх публикацию.

Матура традицийно од парох років проходила на розшыреным рівни. Серед тогорічных тем нашoл ся текст Олены Дуць-Файфер та вершы Івана Головчака і Ярослава Трохановского. А як матуру оцінюют самы здаючы?

Матуристкы з Лемковины

Тогорічну матуру з лемківского языка рішыли здавати дві матуристкы, котры прожывают в Ґладышові. То Анна Кузмич, яка писала матуру в ґорлицкым ліцею ім. Кромера, та Ольга Пелехач, яка од даякого часу єст тіж членом нашой редакциі. Оля як раз здавала еґзамін в другій з ґорлицкых середніх шкіл – ім. Лукасєвича.

«Єм задоволена, тішу ся, же підышла єм, бо могла-м ся провірити» – бесідує Ольга Пелехач. Згідно з принципами розшыреного рівня матуры з меншынового языка на еґзаміні нашли ся дві задачы до выбору. Першом была задача повязана з науковым текстом, ґу котрому треба было однести ся до представленого проблему і прикликати інчы тексты культуры. Того рока матуристы могли міряти ся з текстом Олены Дуць-Файфер під наголовком «Локуваня достоменности – про Владиміра Хыляка на 170-літя народжыня і 120-літя смерти».

Другом темом, яку могли выбрати абітуриєнты, была сподівана тема порівнавчой анализы двох вершів. Серед них першый раз явил ся твір лемківского поеты, выселеного на Украіну – Івана Головчака, другым был верш Маестра ансамблю Лемковина, Ярослава Трохановского. «Взяла єм інтерпретацию, бо на тото была єм од початку наставлена. Кус ня заскочыла тема вершів», продолжат учениця ліцею ім. Лукасєвича. Порівнавчу анализу поезиі выбрала тіж друга зо здаючых осіб – Анна Кузмич.

Оба вершы, Івана Головчака і Ярослава Трохановского, мали наголовок «Хліб». На основі іх змісту і власной інтерпретациі треба было описати приведены авторами передуманя, одчутя і проблем. Головчаковый верш – найпевнійше написаный уж на выселіню в Украіні – одкликує ся до обряду печыня хліба в рідній хыжы. Верш Ярослава Трохановского то твір написаный в Бруксели, найпевнійше в дакус пізнійшым періоді, кєд же придана є при ним дата 18. липця/юлия 1992 р. Твір прикликує тугу за рідном страном, таком, яка она была, коли автор перебывал в тым часі на еміґрациі. Хоц інтерпретация часто може приводити ріжны погляды на даны творы, то як інформували учениці – здає ся в попередніх роках бывали легшы матуральны задачы.

Хосен 

Як каждого рока дальшы матуристы з лемківского языка можут быти горды, же на державным рівни і в рамках матурального еґзаміну, званого тіж еґзаміном дозрілости, могли спрібувати ся зо своім рідным языком.

Хоц од матуры до публикациі нашой статі минул уж такой тыжден, то причыном ґу тому был факт, што Центральна Еґзамінацийна Комісия не опубликувала на своім сайті матурального аркуша з лемківского языка. Днес в телефонічній бесіді з робітниками Комісиі дознали сме ся, што причыном непубликуваня на сайті аркуша єст гейбы мале чысло здаючых. По інчы рокы все аркуш матуры найпізнійше на другій ден являл ся на комісийным сайті. Повело ся нам єднак отримати формальну згоду на публикацию задач і іх омовліня. До нашой редакциі был пересланый од Центральной Еґзамінацийной Комісиі полный аркуш тогорічной матуры з лемківского языка.

Перша матура з лемківского языка была написана в 2013 р. Даньком Возняком в ліґницкым ліцею ім. Выспяньского. Од тамтой поры каждый рік находят ся ученикы лемківского языка, якы хотят здавати тот еґзамін. Дотля найчастійше матура здавана єст в ґорлицкых і ліґницкых середніх школах.