Сумар дня на 22. лютого/фебруара 2021 р.

Приносиме вам сумар медияльной ґрупы ЛЕМ.фм+ на ден 22. лютого/фебруара 2021 р.

На Словациі высокє чысло смерти од COVID-19

На Словациі утримує ся высокє чысло смерти од коронавіруса. Вмерат там тепер найвекше чысло на мілийон жытелів на світі. Як тлумачыт премєр Ігор Матович, головном причыном збільшыня ся чысла заражынь єст новый, бритийскій вариянт коронавіруса. Як алярмує «Денник Н», смертельніст в словацкых шпыталях то аж 30%. На інтенсивній терапіі вмерат близко што другій хворый. Міністерство Здоровля заапелювало о поміч до волонтерів – в шпыталях бракує уж медичного персонелю. В минулу середу Словация звернула ся о поміч і до інчых держав Евросоюзу. Свою поміч задеклярували уж Польща, Австрия і Мадяры. Віцеміністер заграничных справ Словациі Мартін Клюс написал на своім фейсбуковым профіли, што Варшава єст готова приняти на інтенсивну терапію 200 хворых на COVID-19 громадян Словациі.

Шлезакы апелюют вызнати шлезскій як реґіональный язык

Представникы шлезскых реґіональных орґанізаций і політикы заапелювали до маршалкыні Сойму Ельжбєты Вітек зачати леґісляцийны працы над проєктом новелизациі закону о меншынах, якого цілю єст дати шлезскому языкови статус реґіонального языка. Лист до маршалкыні написаный по шлезскы і по польскы підписали в минулу суботу, 20. лютого/фебруара, в Катовицях представникы порозумліня шлезскых орґанізаций і політиків Ślonsko Sztama. Авторы листу підкрислили, што прошол уж рік, як внесеный был проєкт закону о зміні закону о нацийональных і етнічных меншынах та реґіональным языку і дакотрых інчых законів, цілю якого єст вызнати шлезскій язык. Як бесідуют, Сойм не піднял ниякых діянь для розсмотріня проєкту. Припомнули, што недавно за вызнаньом шлезского языка оповіл ся польскій Омбудсман Адам Боднар. В імени Шлезаків выразили против для такого трактуваня іх достоменности і сподівают ся, што маршалкыня підойме діяня конечны до розсмотріня проєкту. Як припомнула посланкыня Роса, стараня о вызнаня шлезского за реґіональный язык тырвают од вельох років. Як повіл европосол Когут, новопокликана орґанізация Ślonsko Sztama має на ціли м.ін. координувати діяня перед найблизшым повселюдным списом і нагваряти жытелів реґіону деклярувати в ним шлезску нацийональніст. Припомнийме, што повселюдне списуваня зачынат ся в Польщы уж 1. квітня/апріля тр. Мож в ним окрислити і свойу окрему лемківску нацийональніст і материньскій лемківскій язык.

Досліджыня тыкаючы «COVID-stigma»

Найновшы досліджыня вченых з Варшавского Університету потвердили, што істнує такє явиско як «COVID-stigma», тє. влияня пандеміі на стиґматизуваня іміґрантів і етнічных меншын. Результаты досліджынь мают быти основом для опрацуваня рекомендаций як зменшыти його ефекты. Дотепер дослідникы проанализували анкєты проведены онляйн серед Шлезаків, Кашебів та корінных ґруп в Мексику. Досліджыня потвердили, што членів меншыновых ґруп і міґрантів часто обвинят ся, же створили епідемічну загорозу для векшыновых ґруп. Насилили ся дискримінацийны захованя і проявы аґресиі. Разом з погіршаючом ся економічном ситуацийом і втратом джерел доходу спричыняют неґативны психолоґічны ефекты. Єдночасно міцнійшы роблят ся звязкы внутрі етнічных ґруп. Сильны реляциі членів спільнот сут єдным з механізмів раджыня собі з ситуацийом зовнішньой загорозы.

«Музика зо Східньой Словациі»

Карпаторусиньскє Общество в ЗША просит на нову подію пн. «Музика зо Східньой Словациі», яка пройде 28. лютого/фебруара на плятформі ZOOM. Прелеґентком буде др Мартіна Василь, адюнктка в обшыри музичной едукациі на Університеті в Кентакі. Оповіст о своій русиньскій і словацкій істориі родины та особистых досліджынях, жебы ся дознати більше о своіх коренях через музику. З прелекциі буде ся мож дознати м.ін. про характерны для Східньой Словациі русиньскы і словацкы інструменты. Стріча зачне ся 28. лютого/фебруара о годині 8.00 вечер польского часу.