18. листопада/новембра 2020 р. на 90 році жытя вмерла заслужена інтерпретаторка лемківскых пісен, університетска выкладачка і лавреатка вельох нагорід, Мария Байко.
Через долгы рокы прославяла лемківску пісню вєдно зо своіма сестрамы в знаным «Тріо сестер Байко».
Мария Байко вродила ся 2. марця 1931 р. в селі Яблониця Руска близко Санока, на східніх, крайных териториях Лемковины. В родині, окрем Мариі, народили ся штырі дівкы – Зеновія, Даниіла, Ніна і Ірина. Родина Байків в 1945 р. была переселена на Радяньску Украіну до Буска в Львівскій области. Там вєдно зо своіма сестрами завершыла середню школу.
В 1947-1952 рр. вчыла ся на выділі бандуры во Львіскій музично-педаґочійній школі. Дальше в 1953-1958 рр. Мария Байко студиювала на Львіскій нацийональній концерваториі ім. М. Лисенка в класі проф. О. К. Бандрівской, а тіж парарельно продолжала науку в класі бандуры в проф. В. Гермасенка.
Істория «Тріо сестер Байко» зачала ся іщы за студенсткых часів (1953 р.). За попертьом проф. Бандрівской сестры Мария, Ніна і Даниіла Байко сфорували музичне тріо, котре неодолга стало ся знаным по цілій Украіні, але і за єй границями. В своім репертуарі часто выконували лемківскы народины пісні.
В 1957 р. тріо было нагороджене на VI Общесвітовым фестівали молодежы і студентів в Москві. В 1969 р. сестрам Байко признано званя «Заслужены артисткы УРСР», а в 1976 р. были одзначены премійом ім. Шевченка. О три рокы, в 1979 р. отримали званя народных артисток Украіны.
Покійна продолжала наукову роботу на Львіскій консерваториі. В 1985 р. отримала званя професора кафедры сольового співу. За рокы свойой роботы інтересувала ся лемківском музиком і піснями. Зрыхтувала вельо опрацувань.