Словацька влада схвалила проґрамове выголошіня. Хоче прияти меншыновый закон

Нова словацька влада під веджіньом премєра Іґора Матовіча ся хопила властей в найскладнішым періоді, коли світ воює з пандемійов нового тіпу корона вірусу. Наперек тому мусить думати і на Конштітуцію Словацькой републікы.

Тота ясно говорить, же влада мусить до Народной рады Словацькой републікы передложыти своє проґрамове выголошіня до 30-ох днів одколи была выменована презідентом републікы. Владу выменовала презідентка Зузана Чапутова 21-го марца 2020-го року і так є в понедільок 20-го апріля остатній день, коли мусить влада передложыти своє проґрамове выголошіня до парламенту депутатам, котры будуть голосовати о высловліню довіры.

Докумет, котрый має наставити пріоріты на штирирічный функчный період, влада схвалила в неділю 19-го апріля. Зо схваліньом проґрамового выголошіня бы не мала быти проблема, кедьже владна коаліція має конштітучну векшыну в парламенті.

Меншыновый закон і меншыновый уряд

В проґрамовім выголошіню влады находить ся статя під назвов Народностны меншыны. Як ся пише в документі, влада Словацькой републікы бере за своє природне посланя підпорьовати і хоронити народностны меншыны.

Влада подля свого выголошіня не буде робити крокы, котры бы прямовали ку зрушіню або обмеджьованю уж здобытых прав меншын і буде надалше давати ефектівну охорону членам народностных меншын при єдночаснім решпектованю державной сувереніты і теріторіалной цілости Словацькой републікы.

Владный кабінет в тій статі обовязав ся, же прийме закон о поставліню народностных меншын „як єдно із средств спомаліня асімілації членів народностных меншын і ґаранцію уплатньованя меншыновых прав выходячіх з Конштітуції Словацькой републікы. Закон буде управльовати поставліня народностных меншын і дослідно апліковати і прецізовати їх права ґарантованы Конштітуційов Словацькой републікы.“

Окрім того влада буде роздумовати о можливости зряджіня Уряду про народностны меншыны, жебы дати можливость хосновати членам народностных меншын конштітучне право брати участь на рішіню справ публічных.

До компетенцій того уряду, покля бы ку зряджіню дішло, бы мало належати головно просаджованя і дотримованя внутрішньодержавных і меджінародных обовязків Словацькой републікы в области поставліня і прав членів народностных меншын, приготовліня середньодобых і довгодобых кроків у области захованя, розвитку і підпоры прав членів народностных меншын, але і далшы актівности, як наприклад моніторованя поставліня і потреб за кількостьов найвекшых неавтохтонных народностей.

Покля бы такый уряд выникнув, вело бы то подля проґрамового выголошіня ку зрушіню Уряду уповномоченого влады Словацькой републікы про народностны меншыны, як і ку зрушіню Рады влады Словацькой републікы про людьскы права, народностны меншыны і родову рівность.

Влада буде роздумовати і о розшыріню платности закона о хоснованю языків народностных меншын на высшы теріторіалны цілкы, значіть на самосправны краї. В одношіню ку мадярьскій народностній меншыні бы таке розшыріня дотуляло ся Нітряньского і Тырнавского самосправного краю.

Народностне школство споминать і русиньскых педаґоґів

„У вопросах народностного школства дає Влада Словацькой републікы акцент на посилніня якого якости, фахового обґрунтованя, на творіня єднакых можливостей про вшыткых школярів з оглядом на їх материньскый язык,“ пише ся в проґрамовім выголошіню влады в статі Народностне школство.

Жебы забезпечіти тоты цілі, влада ся обовязує підпорити фунґованя школ з навчалным языком народностных меншын. Новый владный кабінент хоче так само задефіновати термін народностне школство в рамках леґіслатівы і підняти підпору і розвиток навчаня дітей і школярів, котры належать ку народностным меншынам, в їх материньскім языку. З той причіны забезпечать ся актуалны і модерны учебникы і далшы навчалны матеріалы про навчаня в матерьскых, основных і середніх школах, на котрых є навчалный язык народностной меншыны або ся навчать язык народностной меншыны.

Влада окрім того завязала ся, же „забезпечіть піднятя якости фаховой приправы, контінуалной освіты і особного розвитку педаґоґів і фаховых робітників, котры учать на школах с навчалным языком або з навчаньом языка народностных меншын, з акцентом на прінціпы інклузівной освіты, інтеркултурного і інтеретнічного діалоґу, включно приправы кваліфікованых учітелів мадярьского, ромского і русиньского языка як основного условія про забезпечіня можливости контінуалной освіты в языку народностных меншын.“

Кабінет Іґора Матовіча хоче так само аналізовати поставліня малокласных шкіл, котры давають вклад до захованя меншыновой ідентічности членів народностных меншын.

Култура меншын

В документі мож найти і статю під назвов Култура меншын, култура про вшыткых. Пише ся в ній наприклад, же народностна култура має окреме поставліня і їй підпоров піднимать ся і културна діверзіта реґіонів.

„Влада Словацькой вытворить леґіслатівны рамкы на забезпечіня розвитку културы членів народностных меншын і так само такзваных новых меншын на теріторії Словакії,“ пише ся в проґрамовім выголошіню. Што до новых меншын, іде о народностностны меншыны, котры на Словакії в остатніх роках жыють, но не суть вызнаны в списку наросдностных меншын. Тіпічным прикладом є вєтнамска комуніта.

Влада хоче так само зреформовати інштітуціоналне забезпечіня, леґіслатівне оточіня, але і фінанчны механізмы підпоры розвитку културы членів народностных меншын в згоді з Конштітуційов і меджінародныма обовязками. Як основный інштрумент фінанчной підпоры недержавной културы меншын надалше має служыти Фонд на підпору културы народностных меншын.

В проґрамовім выголошіню влады далше найдеме, же кабінет хоче забезпечіти в рамках можливостей бюджету верейной справы фунґованя професіоналных театрів, музичных інштітуцій і умелецькых тілес народностных меншын і подля можливостей бюджету підпорити і выникнутя новых професіоналных културных інштітуцій у співпраці з містнов і теріторіалнов самосправов.

Розвивати ся має і народностне высыланя у державнім телерадію RTVS, стімуловати ся має реґіоналне і локалне высыланя і іншых высылателів про членів народностных меншын.

Підпорьовати хоче влада і розвиток незряджованой і незалежной сцены културы народностных меншын в самосправных краях, містах і селах ці вытворити співпрацу меджі резортами културы і школства в области освіты.

Влада Совацькой републікы хоче брати огляд на коествованя державного языка з іншыма урядныма языками Европской унії і языками народностных меншын при їх хоснованю. Обовязує ся оцінити і пирготовити новелу закона о державнім языку, жебы ся обмеджіло непотрібне засягованя до слободы прояву і права на пошырьованя інформацій під арґументаційов охороны державного языка.

Жрідло фотоґрафії: OĽaNO.

ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА