20. річниця святочного выголошыня кодифікациі русиньского языка на Словациі

Днес велика і важна в істориі русиньского языка річниця – 20 років тому, 27. січня 1995 р., в будинках Университету Коменьского в Братиславі, проходило офіцияльне выголошыня акту кодифікациі русиньского языка.

В тій подіі брали участ представникы власти Словациі, Міністерства Культуры, Міністерства Шкільництва, Матіцы Словеньской і інчых науковых інституций, репрезентанты грекокатолицкой і православной Церкви, запрошены были тіж домашні і заграничны гості – языкознавці, лінґвісты, славісты та інчы науковці і дослідникы.

Істория Русинів Словациі, то тота сама тяжка істория вшыткых Русинів, жыючых по ІІ Світовій Войні в комуністычных державах, коли то комуністы найперше анектували Підкарпатску Русь од Чехословациі, передаючы єй Украіньскій Социялістычній Республиці, пак розогнали Русинів з пілнічной страны Карпат по украіньскых степах і пісках західньой Польщы, цілю комплетной асиміляциі. Окрем того, в каждій державі, котру твердом руком тримал Сталін, вшытко, што русиньскє, без звідуваня буд-кого назвали украіньскым, а Русинів – Украінцями. Така ситуация не дозволила за тот період выдавати русиньскых ґазет, пресы, вчыти і розвивати русиньскій язык, будувати свідоміст русиньской достоменности.

Але она остала. Як лем пришла революция 1989 рока, такой во вшыткых покомуністычных державах Русины зас, як Фенікс з попелу, зачали ся одроджувати.

Днешньой річниці не было бы без першой пореволюцийной русиньской орґанізациі на Словациі – Русиньской Оброды, котра была ініциятором І Світового Конґресу Русинів, І Конґресу Русиньского Языка, привернула русиньскій язык до державных медий – радия і телевізиі, та сама выдавала періодикы “Русин” і “Народны новинкы”.

Днешньой річниці не было бы без Інституту Русиньского Языка і Культуры, котрий – хоц з не єденыма проблемами – днес уж, надійме ся, на все оселил ся на Пряшівскым Університеті.

Днешньой річниці не было бы і без Русинів, не продаючым ся комуністам і іх пропаґаторам (а тых і днес, на жаль, іщы вельо ходит по світі).

Ниже представляме текст документу, якій докладні 20 років тому явил ся в Братиславі, вчас святочного выголошыня кодифікациі русиньского языка на Словациі.